William Butler Yeats (1865 – 1939)

Γέϊτς Γουίλιαμ Μπάτλερ (1865 – 1939)

Ο Ιρλανδός ποιητής, δραματουργός και πεζογράφος Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέϊτς υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αγγλόφωνους ποιητές του 20ού αιώνα και τιμήθηκε το 1923 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Ο μυστικισμός τον γοήτευε γιατί  ήταν κάτι που υπερέβαινε τον κόσμο της καθημερινότητας. Άρχισε να μελετάει τα προφητικά βιβλία του Γουίλιαμ Μπλέϊκ και αργότερα Πλάτωνα, νεοπλατωνικούς και αλχημιστές. Η πρώτη του ποιητική συλλογή “Οι περιπλανήσεις του  Όσιαν και άλλα ποιήματα” είναι η κραυγή μιάς ψυχής που λαχταράει να λυτρωθεί από το πρόσκαιρο.

Το 1889 γνωρίζει τη Μωντ Γκον, ηθοποιό, καλλονή, φλογερή και πανέξυπνη. Από τότε, όπως έγραψε ο ίδιος, “άρχισε το μαρτύριο της ζωής μου.” Την ερωτεύτηκε, αλλά ο έρωτάς του ήταν χωρίς ελπίδα. Τής έκανε πρόταση γάμου 4 φορές, αλλά εκείνη αρνήθηκε και παντρεύτηκε άλλον. Ο Γέϊτς αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία και στο θέατρο πιστεύοντας πως θα σφυρηλατούσε μια εθνική οντότητα ικανή να μεταμορφώσει ολόκληρο το ιρλανδικό έθνος. Συνέβαλε στην ίδρυση του Ιρλανδικού Λογοτεχνικού Θεάτρου του οποίου παρέμεινε διευθυντής ως το τέλος της ζωής του.

Τα “Ποιήματα” ( 1895 ) και “Ο άνεμος φυσάει στις καλαμιές” (1899) χαρακτηρίζονται, όπως και όλη η πρώτη περίοδος της ποίησής του, από την ονειρική ατμόσφαιρα και την χρήση της ιρλανδικής λαϊκής παράδοσης, την οποία όμως σταδιακά εγκαταλείπει. Η πραγματικότητα και οι ατέλειές της αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη αμεσότητα. Από το 1917, όταν εξέδωσε  τη συλλογή “Αγριοι κύκνοι στο Κουλ”, αρχίζει η ώριμη περίοδός του με ανανεωμένη έμπνευση και τέλεια τεχνική, που θεωρείται απαράμιλλη στην ιστορία της αγγλικής ποίησης. Το 1936 εκδόθηκε μία ανθολογία ποιημάτων που τού άρεσαν. Στις δύο τελευταίες ποιητικές συλλογές του “Νέα ποιήματα” (1938) και “Τελευταία ποιήματα και δύο θεατρικά έργα” (1939) συγκέντρωσε και επαναπραγματεύτηκε παλαιά θέματά του χρησιμοποιώντας με ευχέρεια ευρύτατο φάσμα ποιητικών τεχνικών, από τη λαϊκή μπαλάντα μέχρι τη διαλογική δομή.

Στον τάφο του χαράχτηκε το επίγραμμα που ο ίδιος είχε γράψει: “Ρίξε ένα βλέμμα ψυχρό στη ζωή, στο θάνατο. Προσπέρασε, καβαλάρη!”

He  Wishes  for  the  Cloths  of  Heaven

Had I the heavens' embroidered cloths,

Enwrought with golden and silver light

The blue and the dim and the dark cloths

Of night and light and the half light,

I would spread the cloths under your feet:

But I, being poor, have  only my dreams;

I have spread my dreams under your feet;

Tread softly because you tread on my dreams.

Μακάρι να είχε τα πέπλα τ' ουρανού

Η συντομία και η απλότητα αυτού του ποιήματος είναι ο λόγος που έχει γίνει τόσο δημοφιλές. Ο ποιητής απευθύνεται στην αγαπημένη του λέγοντας. Αν ήμουν πλούσιος θα σου χάριζα όλους τους θησαυρούς του κόσμου. Αν ήμουνα Θεός, θα σου χάριζα τα πέπλα τ' ουρανού. Μα επειδή είμαι φτωχός, το μόνο που έχω να σου δώσω είναι τα όνειρά μου, όμως πρόσεχε και “Βάδιζε απαλά, γιατί βαδίζεις επάνω στα όνειρά μου.”

No  Second  Troy

Why should I blame her that she filled my days

With misery, or that she would of late

Have taught to ignorant men most violent ways,

Or hurled the little streets upon the great,

Had they but courage equal to desire?

What could have made her peaceful with a mind

That nobleness made simple as a fire,

With beauty like a tightened bow, a kind

That is not natural in an age like this,

Being high and solitary and most stern?

Why, what could she have done being what she is?

Was there another Troy for her to burn?

Δεν  υπάρχει δεύτερη Τροία

Το συγκεκριμένο ποίημα συγκαταλέγεται μεταξύ των 100 πιο δημοφιλών ποιημάτων της Αγγλικής Λογοτεχνίας. Ο Γέϊτς βαθύτατος γνώστης της Ελληνικής ιστορίας, δεν μάς εκπλήσσει με την επιλογή του. Συγκρίνει τη γυναικεία φιγούρα του ποιήματος με την Ελένη, η οποία υπήρξε η αφορμή για τον Τρωικό πόλεμο. Το ποίημα συνδυάζει προσωπικό αλλά και πολιτικό πάθος. Αναφέρεται στη Μωντ Γκον, τη γυναίκα της ζωής του. Πολιτικά, εκείνη προσπαθούσε να πείσει τους απλοϊκούς ανθρώπους της Ιρλανδίας να επαναστατήσουν και να κερδίσουν την ελευθερία τους από την Βρετανική κυριαρχία. Ο ποιητής δεν την κατηγορεί για κανένα απο τα δύο. Όμως σαφώς καταδεικνύει την καταστροφική πλευρά της ομορφιάς, όχι μόνο σε προσωπικούς αλλά και σε εθνικούς, ακόμα και σε μυθολογικούς όρους. Στο τέλος του ποιήματος υπάρχει η αντίθεση μεταξύ της Ομηρικής εποχής με την πολύ όμορφη πόλη της Τροίας και της σύγχρονης εποχής, όπου δεν υπάρχει δεύτερη Τροία να καταστραφεί.

Για το BOOK TOUR, Γεωργία Λαπατά.