Τους βρήκε η νύχτα - Γιάννης Νταουλτζής

Στην Ε.Τ.

Ποιο  άγαλμα κοιμάται μες στο μάρμαρο;

Ποιο χέρι

Σε μέλλον άδηλο κραδαίνοντας τη σμίλη

Καραδοκεί τη γέννηση;

Ποια μήτρα χρόνου ποια ηδονή

Προετοιμάζει ανύποπτη

Ανθοφορία καινούργια

Με ωδίνες;

Ποιο ακατασκεύαστο σφυρί

Χτυπάει τον ήχο τον σφυγμού

Ποιος νυσταλέος φύλακας

Ανοίγει το μουσείο;

Ποια μνήμη ποιος απόγονος

Γυρνάει κατά το άγαλμα

Ποιος λέει ποιο χέρι ποιου νεκρού

Κοιμάται μες στο μάρμαρο;

Ποιο μέλλον χέρι άδηλο

Θα σμιλευτεί λοιπόν

Για να σμιλέψει;

Αντ. Φωστιέρης, Το άγαλμα

Γνωρίστηκαν ώρα που σκόρπιζε νύχτα στην οδό Θεωρίας, στη διαφανή σκιά της Ακρόπολης, κάτω από το βλέμμα των απόντων Καρυάτιδων, στα τέλη ενός Οκτώβρη. Από το Σύνταγμα φτάνανε σβησμένες οι ιαχές τη Αλλαγής. Καθυστερημένοι τουρίστες, πουλιά αποδημητικά, προχωρούσαν βιαστικά προς την Πλάκα, κοιτάζοντας με απορία τους ήχους που έφερνε ο αέρας, πότε θαμπά, πότε δίπλα τους, ήχοι αλαλαγμών για ένα μέλλον που χρόνια θα θυμόντουσαν.

Σημαδιακή η οδός συνάντησης, σκεφτόταν αυτός μετά από χρόνια, συνειδητοποιώντας ότι η λέξη ΘΕΩΡΙΑ γεννιέται από το ρήμα θεωρώ με γονείς τον ΘΕΟ κι την ΩΡΑ, την έγνοια του θεού.  Ώρα θεού. Δε το ομολογούσε φυσικά, πουθενά, θεωρώντας ότι δικαίως θα θεωρηθεί αλαζόνας, καυχηματίας, και κομπαστής. Και το πιο πιθανό -και δικαιολογημένα- θα τον πάρουν οι φίλοι στο ψιλό. Άσε που δεν τα πίστευε κιόλας. Κουβέντα να γίνεται.

Η έλξη ήταν τόσο αιφνίδια που νιώσαν έκπληκτοι, του απροσδόκητου αθύρματα. Αγαπήθηκαν με πάθος που τους φόβισε πως θα καούν στην ίδια τη λαχτάρα τους. Εντύπωση τους έκανε πως ο κόσμος συνέχισε να υπάρχει, οι ωκεανοί δεν άδειασαν, τα δάση δεν καήκαν, οι ποταμοί δεν στέρεψαν, τ’ αστέρια συνέχισαν να εκπέμπουν φως, τα φανάρια στις οδικές αρτηρίες συνέχισαν να αναβοσβήνουν, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια να παράγουν ενέργεια, οι μηχανές εσωτερικής καύσης να λειτουργούν, τα ασανσέρ να ανεβοκατεβαίνουν. Αγαπήθηκαν εμβρόντητοι, θαρρείς κι ήθελαν να κερδίσουν χρόνο να γιορτάσουν τα δεκάξι και τα είκοσι χρόνια ο ένας του άλλου. Αυτή ετοιμαζότανε τότε για τις εξετάσεις της για τη Φιλοσοφική, κι ας γκρίνιαζε ο πατέρας της να πάρει κάποια μέρα το δικηγορικό του γραφείο, ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό. Αυτός στο δεύτερο έτος της νομικής.

Τις πρώτες κοινές διακοπές στη Σέριφο. Κάμπινγκ ελεύθερο, κορμιά της άμμου, υγρά, αλμυρά και δροσώδη[1]. Όνειρα στο κύμα. Κνωσσός, Φαιστός, θέατρο Επιδαύρου, Φιλίππων, Θάσου, Ιαλυσός και Κάμειρος, Φυλακωτή και Δήλος, λημέρια του Ιπποκράτη, έξι νύχτες στο ναό της Αφαίας. Κι από τότε σημαδεμένοι από τη σκιά της μνημειώδους μνήμης, ζητούσαν θάλασσα κι αρχαίους ναούς αιώνες σβησμένους, βουλετήρια που σίγασαν, δημόσιες αγορές χωρίς πραμάτεια, θέατρα χορταριασμένα δίχως ίχνη υποκριτών, παλάτια ρημαγμένα από του αέρα το μαστίγιο, κρήνες στεγνές και διψασμένες, μεταλλεία καλυμμένα από τη σκόνη του χρόνου, στου κίτρου το χρώμα, ναυστάθμους πνιγμένους σε αλμυρά νερά, αποξεχασμένα πεδία μαχών λησμονημένων ανώνυμων ηρώων. Ολημερίς στην αλμύρα ντυμένοι και το βράδυ σε σπηλιές και σε κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς[i], δίπλα σε κοιμισμένους αρχαίους θεούς. Ζητούσαν ουρανό να στεγάσουν τον έρωτα.

Στο νήμα των συνευρέσεων μια χάντρα που θα ήθελαν να περάσουν βρισκόταν στη Νάξο. Χρόνια ήθελαν να περιηγηθούν, όχι τόσο στην Πορτάρα, στο ναό της Δήμητρας, ή στην Ύρια. Ούτε καν στον κούρο του Απόλλωνα. Αλλά στον κούρο των Μελάνων, το άγαλμα το αρχαϊκό του εφήβου. Την επιθυμία γέννησαν περιγραφές και φωτογραφίες του Νάξιου φίλου και αδελφού Αντώνη. Σ’ αυτόν φιλοξενήθηκαν, όταν ανακαίνισε το πατρικό που είχε στο Φιλώτι.

Τέλη Αυγούστου ανταμώσανε· ο Αντώνης εδώ και δέκα μέρες ήτανε στο νησί οικογενειακώς. Φιλιά, αγκαλιές με τις γυναίκες, χτυπήματα στην πλάτη των αντρών. Ήδη μαυρισμένος ο έτσι κι αλλιώς μελαχρινός Αντώνης, μονίμως μ’ ένα βιβλίο στο ένα χέρι, με τ’ άλλο μοίραζε ρακές.

Τις πρώτες μέρες κολύμπι στον Άγιο Προκόπη, τις μικρές Βίγλες, τον Ορκό. Βόλτες στο Ζα, στην Παναγιά τη Δροσιανή, στη χώρα και στην Απείρανθο. Τα βράδια στο Φιλώτι, στον Νικόλα, την Πλάτσα, τον Πλάτανο, το Παλιό Σινεμά· τα κεράσματα, εν μέσω κρίσης, πήγαιναν κι έρχονταν. Επιχειρούσες να πληρώσεις κι ακούγονταν η περιβόητη, αμετάφραστη σε κάθε άλλη γλώσσα, κραυγή «σεπ…», που σημαίνει “σε παρακαλώ…” και συνοδεύεται υποχρεωτικά με μελανιά από σφίξιμο στο μπράτσο του χεριού που τολμά να βγάλει πορτοφόλι, υπό το συγκαταβατικό βλέμμα του σερβιτόρου που περίμενε. Πού θράσος να πληρώσεις.

Τη δέκατη μέρα ξεκίνησαν για τις Μέλανες. Πηγαίνοντας προς τον Κυνίδαρο συνάντησαν την πινακίδα που οδηγούσε στο αρχαίο λατομείο του Φλεριού και στον φερώνυμο Κούρο. Προσπέρασαν μια ταβέρνα με  πρόστυχα τζιπ, χαμερπείς «γουρούνες», παράφωνα κορναρίσματα, διπλοπαρκαρισμένες οικογένειες και βαριεστημένα γκαρσόνια. Καθώς έστριβαν κι έσβηνε η σκαιά βουή, βρεθήκανε αναπάντεχα  στην εμπασιά του περβολιού του Κονδύλη κι είδανε την Εδέμ. Σύκα λεπτόσπορα, άνυδρα, σακχαρώδη, χυμώδη καρπούζια εύρωστα, πεπόνια υποσχόμενα σάρκα ημίρρευστη, χλοερά φραγκόσυκα χνουδάτα, αναρριχώμενα σταφύλια οινοφόρα. Οσμές βρεγμένου χώματος, κομμένου γρασιδιού, ιδρωμένου αλόγου, λασπωμένης παλάμης, άρωμα από γιασεμί, δειλινό κι αγιόκλημα. Ανάκουστοι κελαηδισμοί από κότσυφες, σπίνους, σκαθιά, καρδερίνες, λώρους, κορυδαλλούς, κοκκινολαίμηδες.

Δεξιά από την είσοδο σουρούπωνε. Μετά το αυτοσχέδιο πορτόνι τον είδαν να ξαπλώνει.

Γιγάντιος έφηβος γυμνός. Έμβρυο ακόμη άγαλμα, που έμεινε σε αυτήν την ηλικία ανάσκελος 2.660 χρόνια και. Νιοστός βίος ενός μαρμάρινου Ριπ Βαν Ουίνκλ, βραχωμένος κοιμώμενος, ματαίως αναζητώντας μια πριγκιπική ανάταση. Κεφάλι κεκλιμένο κοιτάει τον ουρανό, εκλιπαρώντας να λήξει η θητεία ακινησίας του. Ικέτης άδειου ουρανού από θεούς νεκρούς αιώνες. Ολόγλυφο το σώμα του, μα ημιτελές, ημίεργο, σαν να μετάνιωσε ο πλάστης. Σπασμένο το δεξί του πόδι πάνω από το γόνατο. Θύμα πολέμου αγαλμάτων ή μιας θεομηνίας; Εξιλαστήριο παιδί μιας αστοχίας δούλου που την πλήρωσε σκληρά με δέρμα αργασμένο από υγρό μαστίγιο; Μια ανεπίδοτη παραγγελία, παιδί της Μέδουσας Γοργώ. Βαριά η κάκωση. Σκοτώνουν τα αγάλματα, όταν τραυματιστούν. Χέρι αδάκτυλο, δὲν μπορεῖ οὔτε μία βροχὴ νὰ ζυγίσει στὸ χέρι του, οὔτε μία ἐλαφριὰ μαργαρίτα[ii]. Πρόσωπο άμορφο, ποιο χέρι γλύπτη ανάλγητο άφησε τη μορφή απούσα, πεταμένο σε αιώνια ανυπαρξία των αγαλμάτων; Ακινησία. Ηρεμία. Γαλήνη.

Αγκαλιαστήκανε. Τους βρήκε η νύχτα.

Ξημερώματα έκανε ο αρχαιοφύλακας τη βόλτα του. Πριν πιάσει κάψα. Τους βρήκε και τους τρεις ανάσκελα με βλέμμα πέτρινο.

Η αστυνομία διενεργεί ανακρίσεις.