Το ταξίδι του ήρωα / The hero's journey

Προχωρούσε σκυφτός σέρνοντας τα βήματά του. Σιλουέτα ισχνή, μαλλί ανάκατο με μακριές ασύμμετρες ουρές, τζιν πολυφορεμένο και ένα στενό σακάκι με μεγάλες τσέπες για να κρύβει τα χέρια του, που θαρρείς ήταν κολλημένα πάνω στο σώμα του. Προσπαθούσε να σκεφτεί θετικά (έτσι δεν έλεγαν όλοι;), μα δεν τα κατάφερνε. Όλα πήγαιναν στραβά. Υποτίθεται ότι τα πράγματα θα έφτιαχναν με τον καιρό, όμως ο καιρός περνούσε χωρίς καμία διαφορά. Μακάρι να άλλαζε κάτι, σκεφτόταν ξανά και ξανά, δεν άντεχε άλλο.

-Άουτς!

Πρέπει να φαινόταν πολύ γελοίος έτσι, όπως είχε γίνει ένα με το πεζοδρόμιο. Ευτυχώς, που πρόλαβε να βάλει τα χέρια του μπροστά για να μην στραπατσαριστεί. Τι στο καλό... πρέπει να είχε σκοντάψει σε ένα βαρύ αντικείμενο, αλλά δεν ήταν σίγουρος. Σηκώθηκε κακήν-κακώς κοιτάζοντας γύρω του μην τυχόν τον είχε δει κανείς. Ωραία, ο δρόμος ήταν έρημος (να κάτι θετικό). Στη συνέχεια σάρωσε το πεζοδρόμιο καχύποπτος, μέχρι που εντόπισε ένα τετράγωνο κουτί. Δεν έλεγε και πολλά, ήταν φτιαγμένο από μέταλλο και φαινόταν πολύ συνηθισμένο και παλιό. Σίγουρα κάποιος θα ήθελε να το ξεφορτωθεί και καλά του έκαναν, εδώ που τα λέμε, έτσι χάλια που ήταν. Αλλά γιατί να το αφήσουν εκεί πέρα, στη μέση του πεζοδρομίου; Ας το πετούσαν στα σκουπίδια, εκεί που ανήκε, σκέφτηκε με χαιρεκακία.

-Να, πάρε μια κλωτσιά, για να μάθεις!

Τίποτα δεν έμαθε, βέβαια, γιατί η κλωτσιά έφυγε στον αέρα. Το κουτί είχε αναπηδήσει προς τα αριστερά, ακριβώς λίγο πριν γνωριστεί με τη σόλα του νεαρού.

-Τα αντανακλαστικά μου είναι σε φόρμα, βλέπω. Καλή η προσπάθειά σου πάντως!

-Δεν το πιστεύω, δεν φτάνει που έφαγα τα μούτρα μου εξαιτίας του, μου μιλάει και από πάνω. Δεν είμαι καλά, έχω αρχίσει να τρελαίνομαι! Δεν έπρεπε να ασχοληθώ ποτέ με τη συγγραφή, το έχω παρακάνει με τα φανταστικά όντα, με αναζητούν από μόνα τους...

-Το βέβαιο είναι ότι δεν έχεις τρελαθεί. Έλεγα να σε αγχώσω λίγο, αλλά δεν πειράζει. Ξέρεις, αυτό εδώ δεν είναι μυθιστόρημα, αλλά ένα κείμενο της Κωνσταντίνας, οπότε καλά θα ήταν να τελειώνουμε.

-Κείμενο της Κωνσταντίνας; Ποια είναι αυτή;

-Δεν έχει σημασία. Βασικά, πρέπει να ανοίξεις το καπάκι. Είναι πολύ σημαντικό, είσαι ο εκλεκτός, ξέρεις.

-Εκλεκτός; Εγώ; Καλό και αυτό... άσε μας τενεκέ μου, την όρεξή σου είχαμε. Εγώ θέλω να αράζω σπίτι μου και να γράφω...

-Άσε την κλάψα. Άνοιξέ με, σου λέω!

-Όχι, παράτα με. Βασικά, σκέφτηκα κάτι καλύτερο. Θα σε πετάξω στα σκουπίδια. Το σήκωσε απότομα, αν και δεν ήταν καλή κίνηση γιατί ήταν αρκετά βαρύ. Μα τι έχει μέσα και ζυγίζει τόσο, αναρωτήθηκε. Κοντοστάθηκε για λίγο μετρώντας το με το βλέμμα του. Στο τέλος, υπερίσχυσε η περιέργειά του. Σήκωσε το καπάκι διστακτικά, και τότε βγήκε φως από μέσα. Έμεινε να χαζεύει με μάτια ορθάνοιχτα από τη σαστιμάρα.

-Τι είναι όλα αυτά; αναφώνησε με φωνή που δεν θύμιζε τη δική του.

-Είναι ο κόσμος που θα ταξιδέψεις. Είσαι ο ήρωάς μας, σε έχουμε ανάγκη, μην το πολεμάς, είναι όλα προδιαγεγραμμένα.

-Μα...

Πριν προλάβει να πει οτιδήποτε, εξαφανίστηκε μέσα στο κουτί, το οποίο έκλεισε και κατευθύνθηκε χοροπηδώντας άτσαλα πίσω από έναν θάμνο. Ωραία, σκέφτηκε, τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ευτυχώς, που δεν το έχει καταλάβει ακόμα.

Ο νεαρός άνοιξε τα μάτια του σαστισμένος. Βρισκόταν σε ένα πρωτόγνωρο μέρος γεμάτο εκτυφλωτικά χρώματα και φώτα. Τότε, παρατήρησε γύρω του ένα σωρό ανθρώπους ντυμένους αστεία με ριγέ σκούφους, λευκούς μανδύες και παρδαλές κάλτσες να τον κοιτάζουν όλο προσμονή.

-Καλώς ήρθες στη χώρα της Χαμένης Ελπίδας, πλέον θα σε ονομάζουμε Ελπιδοφόρο και η αποστολή σου είναι να μας σώσεις από τη Μαυρίλα.

-Σαν να μου θυμίζει κάτι αυτό. Μη μου πείτε ότι είστε αυτοκράτορας;

-Μα πώς το κατάλαβες; Είσαι στα σίγουρα ο εκλεκτός! Φρουροί, στείλτε τον ταχύτατα στη Φρίκη, μήπως και τελειώνουμε μια ώρα αρχύτερα. Α, στείλτε και τον μέντορα μαζί του να του πει τα απαιτούμενα.

-Μέντορας; Μα αυτός είναι ένας βάτραχος (που μου θυμίζει πάλι κάτι άλλο).

Μέντορας βάτραχος: -Λοιπόν, Ελπιδοφόρε, θα τα καταφέρεις, αρκεί να το πιστέψεις! Θα εκπαιδευτείς άμεσα και θα νικήσεις δράκους, τρολ και φυσικά τον υπέρτατο κακό, τον Σκοταδιστή.

-Όλα αυτά εγώ; Αποκλείεται!

-Ναι, εσύ! Δώσε βάση να σου μάθω κάτι μαγικά, που ήδη τα ξέρεις, απλώς επειδή είσαι φοβιτσιάρης, κάνεις τον κινέζο. Λοιπόν, με τον ίδιο ρυθμό, όπως τα λέω: χλιμ, χλίμι, φολιχλίμι και θα βγει φωτιά από τα δάχτυλά σου.

-Ναι, σιγά.

Ο μέντορας βάτραχος τον αγριοκοίταξε. Ένιωσε μια φλόγα να τον τσουρουφλίζει.

-Εε, καλά αφού επιμένεις. Χλιμ, εε, πώς το είπαμε, αα, ναι, χλίμι, φολιχλίμι... μα ναι, βγαίνει φωτιά από τα δάχτυλα, φανταστικό!

-Ωραία, άντε γεια σου τώρα, έχω άλλες δουλειές.

-Πού πας; Τώρα που σε συνήθισα;

-Είναι σκληρή η ζωή, τι να κάνουμε. Πήγαινε όλο ευθεία και θα βρεις πολύ κόσμο.

Όντως ο Ελπιδοφόρος προχώρησε περίλυπος, γιατί κατά βάθος είχε συμπαθήσει το βατράχι. Στον δρόμο του συνάντησε τον Ταραξία που ναι μεν του έκλεψε το πορτοφόλι, αλλά μετά επειδή βαριόταν, ίσως και επειδή τον βρήκε κάπως αστείο, τον συνόδεψε για να τον βοηθήσει. Δεν χώνευε ούτε αυτός τα τρολ και αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να τα ξεφορτωθούν. Μετά συναντήσαν την Τσαντίλα που ναι μεν ήταν όλο νεύρα αλλά έδινε καλές καρατιές, οπότε την πήραν και αυτή μαζί και στη συνέχεια βρήκαν και ένα άλογο, τον Αγαλιάτσο, που ήταν λίγο χαζός, αλλά όλο και κάπου θα χρειαζόταν.

Δεν πέρασε και πολλή ώρα, μέχρι που συνάντησαν όλες τις δυνάμεις του κακού, που τους επιτέθηκαν πολύ ορμητικά, πλην όμως δεν είχαν λογαριάσει ότι ο Ελπιδοφόρος, ο Ταραξίας, η Τσαντίλα και ο Αγαλιάτσος θα τους έκαναν με τα κρεμμυδάκια. Στο τέλος, ο Ελπιδοφόρος έκανε τον Σκοταδιστή φλαμπέ και αποθεώθηκε από τον αυτοκράτορα και τους υπηκόους του. Την ώρα που χόρευαν για να το γιορτάσουν, ο Ελπιδοφόρος παρατήρησε ότι όλοι του κουνούσαν το χέρι και του έλεγαν:

-Θα τα ξαναπούμε μάλλον στο δεύτερο μέρος.

Μια θύελλα σηκώθηκε και τον μετέφερε στην πόλη του. Ξύπνησε σωριασμένος στο έδαφος δίπλα στο μεταλλικό κουτί που ούτε μιλούσε ούτε άνοιγε. Δεν ήταν πολύ σίγουρος αν ήταν πάλι ένα από τα παράξενα όνειρά του, αλλά καλού κακού το πήρε (με λίγη δυσκολία πρέπει να ομολογήσουμε λόγω βάρους) μαζί του. Πλέον, ένιωθε πιο δυνατός και ανανεωμένος. Να πάρει, αν μπορούσε να τα βάλει με τον Σκοταδιστή, έστω και σε ένα όνειρο, τότε θα κατάφερνε να...

Όλο και κάτι θα κατάφερε ο Ελπιδοφόρος, αν και μας ζήτησε να μην το αποκαλύψουμε για την ώρα. Η μικρή αυτή ιστορία, ωστόσο, μπορεί να σας θύμισε κάτι. Ίσως να σκεφτήκατε ότι αντέγραψα σε πολύ γενικές γραμμές μια γνωστή ταινία ή ένα βιβλίο φαντασίας, χωρίς να είστε σίγουροι ποιο ακριβώς. Εν μέρει έχετε πέσει μέσα, αν και στην πραγματικότητα απλώς ακολούθησα τη θεωρία του μονόμυθου. Υποθέτω ότι δεν θα γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται. Για να δούμε λοιπόν...

Το 1949 ο μυθολόγος και δάσκαλος Joseph Campbell με επιρροές από τον ψυχίατρο Carl Jung και τον ανθρωπολόγο Adolph Bastian, μελέτησε μύθους από όλο τον κόσμο. Έχοντας έρθει σε επαφή με τις παραδόσεις των Ινδιάνων της Αμερικής, με την ευρωπαϊκή μυθολογία μέσω των σπουδών του, με τον βουδισμό, τον ινδουισμό και με συγγραφείς, όπως ο Τόμας Μαν και ο Τζαίημς Τζόυς ανέλυσε όλα τα στάδια που αποτελούν τον σκελετό στις περισσότερες ιστορίες φαντασίας. Όλα αυτά τα παρουσίασε στο βιβλίο “Ο ήρωας με τα χίλια πρόσωπα”, όπου μίλησε για τον μονόμυθο (monomyth), το αφηγηματικό αρχέτυπο που επαναλαμβάνεται σε πολλές διηγήσεις ανά τον κόσμο. Ο μονόμυθος αποτελείται από συγκεκριμένα στάδια, αλλά για να μη γίνω κουραστική θα σας τα παρουσιάσω με κάποια παραδείγματα, που όλοι γνωρίζουμε. Επισημαίνω, ότι η παρακάτω ιδέα δεν είναι δική μου, κυκλοφορούν διάφορα βιντεάκια στο youtube με τέτοιες παρουσιάσεις στα αγγλικά, εγώ απλώς παρουσιάζω την ιδέα διανθισμένη με δικά μου παραδείγματα.

Στην αρχή παρακολουθούμε ένα άτομο (π.χ. τον Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ από την Ιστορία Χωρίς Τέλος ), που ζει σε ένα συνηθισμένο μέρος μια ανιαρή ή δύσκολη ζωή. Κάποια στιγμή θα φτάσει ένα μήνυμα (π.χ. μια μυστηριώδης επιστολή από τη σχολή μαγείας Χόγκουαρτς) που θα τον τραβήξει σε μια καινούρια εμπειρία, μακριά από τον τόπο του. Ο ήρωας θα φανεί δύσπιστος, ίσως και απρόθυμος (σαν τον Luke Skywalker στο Star Wars), όμως με τρόπο μαγικό θα καταλήξει σε έναν νέο κόσμο, όπου θα αντιμετωπίσει το κακό αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του. Εκεί θα έρθει σε επαφή με έναν μέντορα, βασικό πρόσωπο της ιστορίας. Ο μέντορας θα του δείξει νέα μονοπάτια, θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει τις κρυμμένες του δυνάμεις και, πιθανότατα, θα εξαφανιστεί (Οbi-Wan Kenobi). Με αυτόν τον τρόπο ο ήρωας θα βιώσει την απώλεια και τον πόνο, αλλά θα προχωρήσει ωριμότερος κουβαλώντας πάντα το πνεύμα του μέντορα μέσα του. Θα κάνει καινούριους φίλους (όπως τον Χακ,το σκιάχτρο από τον Μάγο του Οζ), θα γνωρίσει ένα πρόσωπο που δεν είναι και πολύ σίγουρο σε ποια πλευρά ανήκει (σαν τον Τζακ Σπάροου), θα αντιμετωπίσει τον απόλυτα κακό χαρακτήρα (σαν τον Ξέρετε-ποιον) και θα λάβει μια ανταμοιβή, ηθική ή και υλική (σαν τον Indiana Jones). Στο τέλος, θα επιστρέψει στη χώρα του αλλαγμένος, πιο ώριμος και πιο αισιόδοξος (μάλλον όποιον και να βάλετε, θα πέσετε μέσα).

Η θεωρία του μονόμυθου επηρέασε πολλούς δημιουργούς. Όπως διάβασα, το Μάτριξ έχει βασιστεί εκεί, αλλά και ότι το 1975 ο George Lukas στράφηκε  στο βιβλίο του Campbell (Ο ήρωας με τα χίλια πρόσωπα) για να ολοκληρώσει το σενάριο της σειράς επιστημονικής φαντασίας Star Wars. Μάλιστα, ένα ντοκιμαντέρ που παρακολούθησα πρόσφατα σχετικά με το Star Wars ήταν η αφορμή για το κείμενο που έχετε μπροστά σας.

Σας αφήνω λοιπόν να σκεφτείτε κατά πόσο η θεωρία του μονόμυθου ανταποκρίνεται στην αγαπημένη σας ιστορία. Πριν σας αποχαιρετήσω, ας διαβάσουμε κάποια στιχάκια που τραγούδησε το μεταλλικό κουτί, όσο περίμενε τον Ελπιδοφόρο να επιστρέψει...

Μέσα από έναν μύθο,

μέσα από μια ιστορία

τα βήματά του παρακολουθούμε

συμπάσχουμε με κάθε ατυχία.

Θα ζήσει κάθε κακό,

και θα επιβιώσει,

μέσα στις καρδιές μας

πάντοτε

μια θέση θα του έχουμε δώσει.

Προτού όμως  μόνο ταυτιστείς

και τις περιπέτειες απλώς ζηλέψεις,

σκέψου ότι και εσύ

μια περιπέτεια

θα βρεις,

αρκεί τον φόβο σου

να τιθασεύσεις.

Τα ξαναλέμε

Κωνσταντίνα

Για το Book Tour, Κωνσταντίνα Κοράκη.

https://konstantinakoraki.wordpress.com/

https://www.goodreads.com/book/show/22377123

Εικονογράφηση: Αλέξανδρος Κοράκης (καθηγητής εικαστικών)

https://alexandroskorakis.blogspot.gr/

https://alexkorakis.deviantart.com/

Πηγές:

goo.gl/qLhM85, goo.gl/ge4AsP, goo.gl/XZbvHu, goo.gl/jGmHWV