ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΘΗ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ, Richard Flanagan

 Έρωτας και πόλεμος: Οι δυο κινητήριοι μοχλοί της Ιστορίας αποτελούν και τον διττό άξονα στο νέο, αντιπολεμικό μυθιστόρημα του Φλάναγκαν "Το Μονοπάτι Για Τα Βάθη Του Βορρά"- όπου ο άνθρωπος δοκιμάζεται εξίσου, στη διττή του υπόσταση: Πάθος σωμάτων και ψυχών λοιπόν! Ο Πάσχων εν τω συνόλω Άνθρωπος!

Το Μονοπάτι Για τα Βάθη του Βορρά αποτελεί μια πολλαπλή μαρτυρία από την κόλαση των ιαπωνικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και συνιστά μια σύμπραξη ωμότητας και λυρισμού, έναν ερωτικό σπαραγμό και ταυτόχρονα ένα χρονικό οδύνης και ύστατης ταπείνωσης του ανθρώπινου είδους.

Όπως στο Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη, η φιγούρα μιας αγαπημένης γίνεται αντίβαρο στη φρίκη, που όμως φανερώνεται σε ένα πλούσιοτατο ρεπερτόριο κτηνωδίας:

To Μονοπάτι του Φλάναγκαν μπορεί για τον Έλληνα αναγνώστη να χαρακτηριστεί "Το Μαουτχάουζεν της Ανατολής".

       Οι Ευρωπαίοι εστίασαν την συλλογική τους μνήμη στα ανατριχιαστικά ολοκαυτώματα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης (-με κορυφαίο το Άουσβιτς!) Η σύγκρουση με τους Ιάπωνες για τον μέσο Ευρωπαίο συνοψίζεται στο Περλ Χάρμπορ, στη μάχη της Ίβο Τζίμα και στο αποτρόπαια θεαματικό ραδιενεργό πυροτέχνημα θανάτου στη Χιροσίμα- Ναγκασάκι.
Λίγα έιναι γνωστά σχετικά με το τι πραγματικά διεμήφθη στην Ασία και το προσωπείο του ιαπωνικού μιλιταρισμού, ο οποίος αποδεικνύεται πως συναγωνιζόταν "επάξια" τον ναζιστικό σε εκλογικευμένη βαρβαρότητα.
Το αριστούργημα του σκηνοθέτη Ντέιβιντ Λιν,"Η Γέφυρα Του Ποταμού Κβάι" ανέδειξε τι συνέβαινε στα ιαπωνικά στρατόπεδα συγκέντρωσης - καταλύοντας και τη Συνθήκη της Γενεύης και κάθε νομιμότητα.(Η προσωπική κόντρα  ανάμεσα στον Νακαμούρα και τον Ντορίγκο του βιβλίου λ.χ. φέρνει ευθέως στον νου την κόντρα μεταξύ του Ιάπωνα διοικητή κ του Βρετανού αιχμαλώτου -Άλεκ Γκίνες στην ταινία αυτή)
Γιατί τώρα ο Φλάναγκαν συνθέτει ένα λογοτεχνικό έπος γύρω από το θέμα με αρχικό καμβά τις μνήμες του Τασμανού πατέρα του, που είχε υπάρξει αιχμάλωτος των Ιαπώνων, εξαναγκασμένος να συμμετάσχει σε ένα παράλογων διαστάσεων σιδηροδρομικό έργο ένωσης του τότε Σιαμ με τη Βιρμανία για τον ανεφοδιασμό των ιαπωνικών δυνάμεων.
Βρέτανοι, Αυστραλοί και ντόπιοι σαν Εβραίοι σκλάβοι στις Αιγυπτιακές Πυραμίδες- δοκίμαζαν το αμείλικτο ιαπωνικό μαστίγιο, τη μαρτυρική πείνα και τρομακτικές τροπικές αρρώστιες για να ολοκληρώσουν τον μεγαλεπήβολο σιδηρόδρομο στο όνομα του άπληστου Αυτοκράτορα:
      Ένας ακόμη παράφρων, ο παραγνωρισμένος, αιμοσταγής Χιροχίτο, σαν τον Χίτλερ, εκμεταλλεύτηκε την απόλυτη πειθαρχία, την οργάνωση και την αφοσίωση του φιλόπονου λαού του σε ακατάληπτους κώδικες Χρέους, Αυτοθυσίας και θανάτου τιμής για να επιβάλλει τον ιαπωνικό ολοκληρωτισμό σε ολάκερη την Ν.Α. Ασία!
          Αυτό το παρανοϊκό όραμα χάραξε μεταξύ άλλων μια "καταραμένη" Γραμμή Πόνου κι Απόγνωσης στις ζούγκλες της Ασίας, που άφησε χιλιάδες νεκρούς ομήρους κι εκμηδενισμένες συνειδήσεις στο πέρασμά της.
Η Γραμμή της Αρρώστιας, της αποσύνθεσης, 
Μια ακόμη κηλίδα στην Ιστορία-  ως επί το πλείστον ατιμώρητη!
Μια Γραμμή που σηματοδοτεί το πισωγύρισμα του Πολιτισμού στο Μηδέν..
     Παρότι η Σιδηροδρομική Γραμμή είναι το θέμα η αφήγηση κάθε άλλο παρά... γραμμική είναι!
Το Μονοπάτι αποτελείται από διαρκείς μετατοπίσεις στον χώρο κ τον χρόνο φαινομενικά χωρίς ειρμό.
           Η διακειμενικότητα του βιβλίου χαρίζει στιγμές λυρισμού και φέρνει σε αντιπαράθεση χαικού του 17ου αιώνα με τον Σαίξπηρ,τον σύγχρονο Οδυσσέα του Τένισον και την ελληνική Μυθολογία ακόμη, προσδίδοντας  ξεχωριστή υποβλητικότητα στο κείμενο.
Σαν παιδί γύρω από τα κομμάτια ενός παζλ, ο αναγνώστης σταδιακά ανακαλύπτει την πλήρη εικόνα ως το απρόβλεπτο φινάλε που ετεροχρονισμένα αποσαφηνίζει το τελευταίο κ πιο τραγικό ερωτηματικό στη ζωή τουΝτορίγκο.
Αρχίκά μας δίνεται η ζωή ενός τυπικού Αυστραλού με δυτικότροπη νοοτροπία, του Ντορίγκο Έβανς.
Η παιδική ηλικία, η κανονικότητα, το ολέθριο πάθος, η στρατολόγηση, η προσαρμογή στη μεταπολεμική κοινωνία, ως και ένα στιγμιότυπο που θα συγκινήσουν κάθε Έλληνα υπάρχουν στο βιβλίο...
Πάνω από όλα η αλησμόνητη γυναίκα που στοιχειώνει ως το τέλος.
      Μεσα από τη θύελλα του πολέμου όμως ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή και με ένα πολιτισμό αλλότριο, άγρια γοητευτικό και θανάσιμα αδιάλλακτο:
Ο ιαπωνικός κώδικας τιμής-ακατανόητος σε κείνους που αγαπούν τη ζωή ξετυλίγει το θανάσιμο πέπλο του πάνω από τις ζωές στρατιωτών κ αιχμαλώτων...Όταν η διαστροφή γίνεται καθήκον
        Το καινοτόμο στο βιβλίο του Φλάναγκαν είναι πως δίνεται βήμα και στην πλευρά των ηττημένων δημίων:Tων Ιαπώνων εγκληματιών πολέμου-ανώτερων και κατώτερων στελεχών. Συναντάμε Ιάπωνες αξιωματούχους να βρίσκουν στην αλληγορική ποίηση ηθικό έρεισμα για τα αποτρόπαια εγκλήματά τους -θύματα κι αυτά μιας μαζικής αυταπάτης.Συναντάμε αριβίστες για λίγα γιεν.
            Αργότερα τους ανταμώνουμε να αντιπαλεύουν ενοχές μπροστά στο ικρίωμα ή στην προσπάθεια να ξαναχτίσουν μια τίμια ζωή, πάντα με το πνεύμα του ποιητή Ίσσα (κι εδώ διερωτάσαι "Υπάρχει ποίηση μετά του Άουσβιτς;).
Κορυφαίος χαρακτήρας του έργου-ανάμεσα σε πολυάριθμα άρτια ιχνηλατημένα πρόσωπα, (Αυστραλούς, γυναίκες ,Ιάπωνες) - είναι ο μυστηριώδης Ιάπωνας ταγματάρχης Νακαμούρα, που στέκεται στον αντίποδα του Ντορίγκο Έβανς- με το ιδιότυπο δίπολό τους, στον πόλεμο και στην ειρήνη, να αποδεικνύει τη σχετικότητα ρευστών εννοιών όπως "καλοσύνη, "συμπόνια""αφοσίωση", "φαύλοτητα", "έντιμότητα"...
Στο επίκεντρο της αφήγησης όμως είναι οι εφιαλτικές στιγμές στον Σιδηρόδρομο του Θανάτου μέσα στην τροπική ζούγκλα. Κάποιοι έχουν ενοχληθεί από τις ωμές εικόνες που υπάρχουν στο βιβλίο από τις στιγμές του μαρτυρίου:Πράγματι. Πρόκειται, όντως, για ένα κολάζ φρίκης: Έναν γκροτέσκο Πίνακα Θανάτου και Αρρώστιας, που αναδίδει την αποπνικτική δυσοσμία του παραμελημένου σώματος,των αποκρουστικών απεκκρίσεων από τη δυσεντερία και την ελονοσία, ,των βασανιστηριων, της ολοκληρωτικής εξάντλησης, της σάρκας σε σήψη, των ανεπούλωτων πληγών που θυμίζουν τη "μοναξιά του Φιλοκτήτη": Του κονιορτοποιημένου ανθρώπου...
Επιπλέον έχουμε και υπαινικτικές αναφορές σε εφιαλτικά ιατρικά πειράματα σαν αυτά που διεπράχθησαν στη Μονάδα 731 του Σίρο Ίσο!
Ελάχιστες στιγμές συντροφικότητας κι απροσδόκητης ανθρωπιάς στην κόλαση ανακουφίζουν τους χαίνοντες πια "σκελετούς" του ιαπωνικού στρατοπέδου"- και τον αναγνώστη...

Μ' άλλα λόγια, "Το Μονοπάτι Για Τα Βάθη Του Βορρά" είναι ένα ακόμη απροσχημάτιστό "Βιβλίο του -Σωματικού- Πόνου", εξίσου "γενναίο με το "Νούμερο 31328" του Ηλία Βενέζη, που αυτό προδιέγραψε ως σκοπό! 
Γι αυτό δεν πρέπει να είμαστε "εύθικτοι"... Αφού ως ανθρωπότητα αντέξαμε να τα διαπράξουμε, οφείλουμε να αντέχουμε και να τα διαβάζουμε! Για να μην ξανασυμβούν!
          Υπάρχουν και στιγμές που το Μονοπάτι συναντά την ιδιότυπη "ποίηση" που μας χάρισε ο Στράτης Μυριβήλης στον Λόφο Με Τις Παπαρούνες (από τη Ζωή Εν Τάφω), διότι είναι πανανθρώπινος ο πόθος του ανθρώπου για το φωτεινό μεγαλείο της ζωής όπως μόνο ένα αγνό λουλούδι μπορεί να "μάς" το "υπενθυμίσει" ακόμη και τις πιο σκοτεινές ώρες της Ανθρωπότητας...
 Για όλα αυτά, το βιβλίο του Φλάναγκαν, Το Μονοπάτι Για Τα Βάθη Του Βορρά" είναι... ένα "Μονοπάτι για τα Βάθη της Καρδιάς", μιλώντας τολμηρά για αλήθειες τραγικές και τρυφερές όπως όσα έργα αγάπησαν πραγματικά τον άνθρωπο μι ατένισαν την αναμόρφωσή του!
            Αυτό το αντιπολεμικό έπος έρωτα, μελαγχολίας και θανάτου, σίγουρα θα αναδειχθεί στα κλασσικά έργα- από κείνα που αφυπνίζουν τους ανθρώπους και αναδεικνύουν το σκοτάδι που μας απειλεί όταν εξοβελίζουμε την ανθρωπιά.
         
Υποδειγματική επεξεργασία του κειμένου κι οι υποσημειώσεις από τον ποιητή- μεταφραστή Γιώργο Μπλάνα που έχει βραβευθεί για τη μετάφραση του μνημειώδους "ΖΩΗ ΚΑΙ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ"(Βασίλι Γκρόσμαν, εκδ Γκοβόστη).

Y.Γ.: 1 Θα ήθελα μόνο να υπήρχαν παύλες ή εισαγωγικά στις εναλλαγές των διαλόγων, αλλά ίσως αυτές να απουσίαζαν κι από το κείμενο που παρέδωσε ο Φλάναγκαν.

Υ.Γ.: 2 Η ρήση του Αριστοτέλη ορίζει τη Φιλία κι όχι τον έρωτα ως "χωρισμό μιας ψυχής σε δύο σώματα".

Ενας ενδιαφέρων σύνδεμος για τους αιχμαλώτους των ΙΑΠΩΝΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΙΡΟ ΙΣΟ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ 731

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Ρίτσαρντ Φλάναγκαν γεννήθηκε στην Τασμανία το 1961, έλκοντας την καταγωγή του όπως και οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού από Ιρλανδούς κατάδικους που μεταφέρθηκαν εκεί κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Λιμού στα μέσα του 19ου αιώνα. 
Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Τασμανίας και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
 Το πρώτο του μυθιστόρημα, "Death of a River Guide" (1994), τιμήθηκε με το βραβείο National Fiction Award της Αυστραλίας. 
Το δεύτερο, "The Sound of One Hand Clapping" (1997), σημείωσε επιτυχία στη χώρα του και μεταφέρθηκε από τον ίδιο στη μεγάλη οθόνη (σενάριο και σκηνοθεσία). 
Για το τρίτο του μυθιστόρημα, το "Gould's Book of Fish: A Novel in Twelve Fish" (2001, ελλ. εκδ. "Εγχειρίδιο ιχθύων: μυθιστόρημα σε 12 ψάρια", Άγρα 2006) τιμήθηκε με το Βραβείο Συγγραφέων της Κοινοπολιτείας το 2002. 
Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα "The Unknown Terrorist" (2006, ελλ. έκδ, "Η άγνωστη τρομοκράτισσα", Άγρα 2011), 
"Wanting" (2008, ελλ. έκδ. "Απουσία", Ψυχογιός 2016) και 
"The Narrow Road to the Deep North" (2013, ελλ. έκδ. "Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά", Ψυχογιός 2015), το οποίο τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με τα βραβεία Australian Prime Minister's Literary Prize (2014), The Athens Prize for Literature (2016) και με το Man Booker Prize (2014), η επιτροπή του οποίου το χαρακτήρισε ως "αριστούργημα". 
Ως σεναριογράφος, συνεργάστηκε το 2008 με τον σκηνοθέτη Μπαζ Λούρμαν στο σενάριο της ταινίας "Australia" (με πρωταγωνιστές τους Νικόλ Κίντμαν και Χιού Τζάκμαν). 
Ο Ρίτσαρντ Φλάναγκαν θεωρείται ο πιο ταλαντούχος Αυστραλός συγγραφέας της γενιάς του. Ζει στην Τασμανία με τη γυναίκα του και τις τρεις κόρες τους.  ΠΗΓΗ biblionet

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Μεταφραστή Γιώργου Μπλάνα

Ο Γιώργος Μπλάνας γεννήθηκε στο Αιγάλεω Αττικής το 1959. Σπούδασε ηλεκτροτεχνία και βιβλιοθηκονομία. Εργάστηκε ως ταχυδρόμος, βιβλιοθηκάριος, βιβλιοϋπάλληλος και κειμενογράφος στη διαφήμιση. Συνεργάστηκε με πολλά πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά.
 

Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία ποίησης: 
"Η ζωή κολυμπά σαν φάλαινα ανύποπτη πριν τη σφαγή", Υάκινθος, 1987, 
"Η αναπόφευκτη ανθηρότητά σου", Διάττων, 1990,
"Νύχτα", Νεφέλη, 1991, 
"Παράφορο!", Δελφίνι, 1997,
"Άννα", Ερατώ, 1998,
"Η απάντησή του", Νεφέλη, 2000, 
"Επεισόδιο", Νεφέλη, 2002, και
"Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη", Γαβριηλίδης, 2010
"Στασιωτικά [1-50]", Γαβριηλίδης, 2011,                      
                          

Οι κορυφαίες Μεταφράσεις του

 

(2016) Flanagan, Richard, Απουσία, Ψυχογιός
(2016) Αισχύλος, Επτά επί Θήβας, Γαβριηλίδης
(2016) Grossman, Vasily Semyonovich, 1905-1964, Τα πάντα ρει, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2016) Molière, Jean Baptiste de, 1622-1673, Ταρτούφος ή Ο απατεώνας, Γαβριηλίδης
(2016) Whittemore, Edward, Το μωσαϊκό της Ιεριχούς, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2015) Σοφοκλής, Αντιγόνη, Γαβριηλίδης
(2015) Σοφοκλής, Ηλέκτρα, Γαβριηλίδης
(2015) Majia, Jidi, Λόγια της φωτιάς, Κοινωνία των (δε)κάτων
(2015) Αισχύλος, Προμηθέας δεσμώτης, Γαβριηλίδης
(2015) Flanagan, Richard, Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά, Ψυχογιός
(2014) Issa (Yataro Kobayashi), Μύγες και Βούδες, Γαβριηλίδης
(2013) Grossman, Vasily Semyonovich, Ζωή και πεπρωμένο, Εκδόσεις Γκοβόστη(Βραβείο Μετάφρασης)
(2012) Σοφοκλής, Αίας, Γαβριηλίδης
(2011) Bukowski, Charles, 1920-1994, Βρώμικος κόσμος, Απόπειρα
(2011) Bukowski, Charles, 1920-1994, Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ' την κόλαση, Απόπειρα
(2011) Ευριπίδης, 480-406 π.Χ., Ηρακλής μαινόμενος, Νεφέλη
(2011) Bukowski, Charles, 1920-1994, Τρόμου και αγωνίας γωνία, Απόπειρα
(2009) Poe, Edgar Allan, 1809-1849, Ουλαλούμ και άλλα ποιήματα, Ηλέκτρα
(2008) Prest, Thomas Preckett, Sweeney Todd, ο φονικός κουρέας της Οδού Φλητ, Ερατώ
(2008) Thackeray, William Makepeace, 1811-1863, Κάθρην, Νεφέλη
(2008) Bierce, Ambrose, 1842-1913, Ο μοναχός και η κόρη του δημίου, Ηλέκτρα
(2006) Maturin, Charles Robert, 1782-1824, Μέλμοθ ο περιπλανώμενος, Ερατώ
(2006) Puskin, Aleksandr Sergeevic, 1799-1837, Ο νέγρος του Μεγάλου Πέτρου, Ερατώ
(2006) Poe, Edgar Allan, 1809-1849, Το κοράκι, Ερατώ
(2005) Bierce, Ambrose, 1842-1913, Ιστορίες φαντασμάτων, Ηλέκτρα [μετάφραση, επιμέλεια]
(2005) Wilde, Oscar, 1854-1900, Μια ζωή επιστολές, Ηλέκτρα
(2005) Poe, Edgar Allan, 1809-1849, Τρία αστυνομικά προβλήματα για τον Αύγουστο 

ΠΗΓΗ BIOΓΡΑΦΙΚΩΝ: biblionet

ΠΗΓΕΣ ΤΩΝ ΦΩΤΟ
www.theguardian.com, 
apjjf.org,
www.daysofwonder.com και
hellfire-pass.commemoration.gov.au

 

 

Για το BOOK TOUR, Ελισσάβετ Π. Δέδε.

Μην παραλείψετε να γίνεται μέλος της ομάδας -ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: https://www.facebook.com/groups/683579561752610/?fref=ts- 

που διαχειρίζεται η αρθρογράφος στο facebook και να περιηγηθείτε στο ιστολόγιό της -https://stonasterismotouvivliou.blogspot.gr/- όπου πέρα από λεπτομερείς βιβλιοκριτικές θα βρείτε απολαυστικές συνεντεύξεις από τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα.