TO ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ, (Τhe Miniaturist) Jessie Burton

Tο Κουκλόσπιτο (The Miniaturist) Τζέσσυ Μπάρτον
Είδος: Θρίλερ Εποχής
Βαθμολογία: 8,5/10

Πώς είναι να κρατάς τη μικρογραφία της ζωής σου και την ίδια σου την ύπαρξη μέσα στη χούφτα σου, νιώθοντας πως "τίποτα δεν είναι στο χέρι σου";
Ένα  από τα πιο συζητημένα best seller της χρονιάς, είναι το μυθιστόρημα της νεοεμφανιζόμενης 34χρονης Αγγλίδας Τζέσυ Μπάρτον, βιβλίο που στην Ελλάδα κυκλοφόρησε με τον πολύ ιντριγκαδόρικο τίτλο "Το Κουκλόσπιτο κι έχει αποσπάσει αρκετές διακρίσεις: 
Specsavers National Book Award for Books Are My Bag New Writer of the Year (2014),
 Walter Scott Prize Nominee (2015), 
Goodreads Choice Award Nominee for Historical Fiction (2014), Waterstones Book of the Year (2014). 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η 18χρονη Ολλανδέζα Νέλλα Οόρτμαν ταξιδεύει από το χωριό της στο Άμστερνταμ για να συναντήσει τον έμπορο σύζυγό της, Γιοχάννες Μπράντ.
Στο σκοτεινό σπίτι την υποδέχεται η παράξενη κουνιάδα της, Μάριν, η νεαρή και μυστηριώδης υπηρέτρια Κορνήλια και ο νέγρος ακόλουθος του συζύγου της, ο Όττο...
Ο νέος της σύζυγος δείχνει να αδιαφορεί για τη Νέλλα και της χαρίζει ένα παράξενο γαμήλιο δώρο.
Ένα καλοσμιλεμένο μικρό ομοίωμα του σπιτιού τους,σαν κουκλόσπιτο, που σταδιακά το στελεχώνει ένας άγνωστος τεχνίτης με λιλιπούτεια ομοιώματα που απηχούν την πραγμαστικότητα της οικίας Μπραντ.
Η Νέλλα εγκλωβίζεται στην αποπνικτικό μικρόκοσμο της νέας οικογένειας, όπως ακριβώς κι οι μινιατούρες στο Κουκλόσπιτο, ώσπου συνειδητοποιέι ότι πλανάται ένας θανάσιμος κίνδυνος, που διαρκως σφίγγει τον κλοιό του πάνω από το σπιτικό των Μπραντ...
Η Νέλλα υποψιάζεται πως ο μυστηριώδης μινιαρουτοποιός έχει το κλειδί του μυστήριου και θα αποδυθεί σε μια προσπάθει να τον εντοπίσει πριν να είναι αργά για όλους...
  

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Χωρίς την... παραμικρή σχέση με τον ομώνυμα μετεφρασμένο τίτλο του Ερρίκου Ίψεν ,το "Κουκλόσπιτο" της Τζέσσυ Μπάρτον αποτελεί ένα οικογενειακό δράμα με ηθογραφικές διαστάσεις και πινελιές μυστηρίου, που θα γοητεύσει τον αναγνώστη.
     Ατμοσφαιρικό από την πρώτη σελίδα, μας απορροφά κατευθείαν και μας καταβυθίζει έναν κόσμο παράξενο, σκιασμένο από πλήθος μυστικών, σκεπασμένο από βελούδινες κουρτίνες και νοτισμένο από τα κανάλια της Ολλανδίας του 17ου αιώνα!
Τριτοπρόσωπη αφήγηση σε ιστορικό Ενεστώτα που κυλάει χωρίς να κουράζει παρά την περιγραφικότητά της.

Κεντρικό πρόσωπο στο "Κουκλόσπιτο" είναι η  Νέλλα (από το Πετρονέλλα), μια  φτωχή κι καλοπροαίρετη κοπέλα, κατά τα πρότυπα μιας "συνηθισμένα καλής" πρωταγωνίστριας κοινωνικού βιβλίου, η οποία βλέπει στον γάμο της με τον γοητευτικό μεγαλέμπορο Γιοχάννες την ευκαιρία να ξεφύγει από το ριζικό του χωριού.
Δεν ξεφεύγει όμως από το ζοφερό γυναικείο πεπρωμένο( που μάλλον.... δεν είναι ελληνική πατέντα) αφού στη μικρή Ολλανδή νεόνυμφη επιφυλάσσεται συμβίωση με την ιδιόρρυθμη κουνιάδα της Μάρον Μπραντ, που δείχνει να κινεί τη νήματα στο νεο της σπιτικό και αναδεικνύεται σε έναν συναρπαστικό, πολυεπίπεδο χαρακτήρα.
           Η νεαρή Βρετανίδα γενικότερα αποφεύγει τη μονοσημία των χαρακτήρων και τα στερεότυπα,σμιλεύοντας καλοδουλεμένες προσωπικότητες με ιδιότυπο προσωπικό φορτίο και άπροσδόκητα πάθη, που εγείρουν αβίαστα τη συμπόνια του αναγνώστη.
           Προσωπικά είχα λίγο πολύ υποψιαστεί πολλά από αυτά, ωστόσο με μάγεψε ο επιδέξιος τρόπος που ξεδιπλώθηκαν και η απρόσμενη κατάληξη όλων, αναδεικνύοντας ένα πολυδιάστατο οικογενειακό δράμα, όπου κανείς δε μένει αλώβητος.
Η θέση της γυναίκας, επίσης, προβάλλει ως περιφερειακό ζητούμενο και ισχνός μοχλός αμφισβήτησης της παγιωμένης τάξης.

Το "Κουκλόσπιτο " της Μπάρτον, παρά τον κοινωνικό του χαρακτήρα διαθέτει ίχνη θρίλερ, χωρίς να είναι καθαρόαιμο δείγμα του είδους...
Στα πιο χαρακτηριστικά θρίλερ προβάλλει συνήθως μια εικόνα από τα παιδικά μας χρόνια και τα ανυποψίαστα παιχνίδια μας ως φορέας απειλής ή θανάτου, σε μια ανατρεπτική αντίφαση που επιτείνει τον τρόμο (πχ δαιμονισμένες κούκλες, μωρά ή παιδιά με παράξενες δυνάμεις κλπ.) 
             Η συγγραφέας αξιοποιεί επιτυχώς αυτό  ακριβώς το μοτίβο, ωστε να συνθέσει μια υποβλητική ατμόσφαιρα! 
Το εύρημα του τρόμου που δίνει το στίγμα στο βιβλίο της, λοιπόν, είναι ένα ονειρικό κουκλόσπιτο με τις μινιατούρες του, που σε αντιδιαστολή με την ομορφιά και την αθωότητα της εικόνας τους, κομίζουν μια πολύ σκοτεινή θαρρείς δύναμη, προοικονομώντας συνταρακτικά γεγονότα για τα πρόσωπα του σπιτιού.

Εκείνο σίγουρα που δεσπόζει στο βιβλίο δεν είναι η πλοκή που, αν και αρκετα ευρηματική,  δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακριβώς "καταιγιστική".
Κυριαρχο στοιχείο είναι το χτίσιμο της ατμόσφαιρας κι η παραστατική σκηνογραφία που χαρτογραφεί την οικογενειακή πραγματικότητα και τη θέση της γυναίκας σε αυτήν, σεργιανώντας μας  στην Ολλανδία του εμπορίου και της κυριαρχίας των θαλασσών.
Ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός της υγρασίας των καναλιών και βιώνει τον ασφυκτικό ζόφο του καλβινισμού, όπου η εργασία κι ο πλούτος εξιλεώνουν τον Θεό, σε ενα σύστημα προδρομικό του καπιταλισμού.
Η υποκριτική ηθικόλογία ξεμπροστιάζει την πραγματική φαυλότητα.
            Μέσα στις σελίδες του "Κουκλόσπιτου" διασχίζουμε σοκάκια και τους δρόμους του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ συνιστώ... προσοχή στους διαβητικούς αναγνώστες (!), καθώς οι σελίδες του βιβλίου είναι κατακλυσμένες από τη Ζάχαρη και την ιδιαίτερη σημειολογία της στην εθιμοτυπία της ολλανδικής κοινωνίας, αλλά και  στην οικονομική της πραγματικότητα.

Όλα κορυφώνονται σε ένα φινάλε συγκινησιακό, που θεωρήθηκε από πολλούς αμφιλεγόμενο, αλλά προσωπικά με ικανοποίησε (παρότι κάποιες στιγμές τις ήθελα περισσότερο φορτισμένες...)
              Το σίγουρο είναι όμως ότι η "αλληγορία του βιβλίου διαγράφει την πλήρη περιστροφή της" για να καταλήξει στο πολύτιμο μήνυμα ότι "ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνει τα ηνία του πεπρωμένου του", χωρίς να μεταθέτει την ευθύνη του σε άλλους.

Το αν οι ήρωες το διδάχθηκαν αποτυγχάνοντας η επιτυγχάνοντας να πραγματώσουν το δίδαγμα αυτό, θα το ανακαλύψετε στις σελίδες του ιδιαίτερου αυτού βιβλίου- 

Μια εξαιρετική έκδοση από τις εκδόσεις Πατάκη με ικανοποιητική επιμέλεια, που, παρά τα ήσσονος σημασίας ελάχιστα ορθογραφικά ατοπήματά της, απέδωσε μεστά το κείμενο και το εμπλούτισε με περιεκτικές και πολύ ενδιαφέρουσες υποσημειώσεις εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα γύρω από την ολλανδική πραγματικότητα του 17ου αιώνα.

Για το BOOK TOUR, Ελισσάβετ Π. Δέδε.

Μην παραλείψετε να γίνεται μέλος της ομάδας -ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: https://www.facebook.com/groups/683579561752610/?fref=ts- 

που διαχειρίζεται η αρθρογράφος στο facebook και να περιηγηθείτε στο ιστολόγιό της -https://stonasterismotouvivliou.blogspot.gr/- όπου πέρα από λεπτομερείς βιβλιοκριτικές θα βρείτε απολαυστικές συνεντεύξεις από τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα.