ΤΟ ΑΡΩΜΑ – Πάτρικ Ζίσκιντ, Εκδόσεις Ψυχογιός, 1997

Δεκέμβριος. Άλλος ένας χρόνος έφτασε στο τέλος του. Εδώ, στο BOOKTOUR και τη στήλη “Ταξιδεύοντας με τα βιβλία” αποχαιρετάμε το 2017 με ένα βιβλίο που πια θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πρόκειται για “Το άρωμα” του γερμανού συγγραφέα Πάτρικ Ζίσκιντ.

Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από τριάντα δύο χρόνια στη Γερμανία. Ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του, το 1986, μεταφράστηκε και στην ελληνική γλώσσα και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μέχρι σήμερα έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες, έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο ενώ έχει μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη, χαρίζοντας στον συγγραφέα δόξα, χρήματα και αναγνώριση. Φυσικά, όχι άδικα. Ο Πάτρικ Ζίσκιντ μέσα από τις πετυχημένες περιγραφές, τις ζωντανές εικόνες, το μυστήριο, τη δυνατή πλοκή, το θέμα καταφέρνει να καθηλώσει τους αναγνώστες από την πρώτη σελίδα και να τους φυλακίσει στο βασίλειο των οσμών, στο βασίλειο του ήρωα του, του Ζαν – Μπατίστ Γκρενούιγ. Ας μπούμε λοιπόν κι εμείς σε αυτό το σκοτεινό βασίλειο, κάνοντας το τελευταίο λογοτεχνικό ταξίδι της χρονιάς.

“Τον δέκατο όγδοο αιώνα έζησε στη Γαλλία ένας άνδρας που συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις πιο μεγαλοφυείς και τρομερές μορφές εκείνης της εποχής, μιας εποχής ωστόσο πλούσιας σε μεγαλοφυείς και τρομερές μορφές. Αυτή εδώ είναι η ιστορία του. Ονομαζόταν Ζαν – Μπατίστ Γκρενούιγ…”

Έτσι ξεκινά το τρομακτικό του παραμύθι ο συγγραφέας. Μας μεταφέρει αμέσως στον τόπο και στον χρόνο όπου ο ήρωας του έρχεται στη ζωή. Μας μεταφέρει στη Γαλλία και πιο συγκεκριμένα σε μια βρομερή γειτονιά του Παρισιού “…ανάμεσα στην οδό Ο-Φερ και στην οδό ντε-λα-Φερονερί…”. Εκεί, η μητέρα του ήρωα, μια γυναίκα νέα και όμορφη, κάτω από το πάγκο με τα ψάρια θα γεννήσει το παιδί της (“…στις 17 Ιουλίου του 1738…”) αποφασισμένη όμως να το αφήσει να πεθάνει. Όμως το κλάμα του νεογέννητου έφερε το πλήθος κοντά και όλα αποκαλύφθηκαν. Έτσι η νεαρή γυναίκα φυλακίστηκε και λίγες εβδομάδες αργότερα την αποκεφάλισαν στην πλατεία Γκρεβ.

Και το ταξίδι του Γκρενούιγ στον κόσμο αρχίζει: παραμάνες, μοναστήρια, ορφανοτροφεία. Πουθενά δεν υπήρχε χώρος για τον Γκρενούιγ. Ίσως έφταιγε το γεγονός πως το σώμα του ήρωα δεν είχε καμία μυρωδιά ενώ ο ίδιος διέθετε μια δυνατή όσφρηση ικανή να αποτυπώνει στο μυαλό του οποιαδήποτε μυρωδιά και να την ανακαλεί όταν τη χρειαζόταν. Τελικά ο Γκρενούιγ κατέληξε ως εργάτης στο βυρσοδεψείο του Γκριάλ στην οδό ντε λα Μορτελέρι. Σε μια από τις εξόδους του, στην επέτειο της στέψης του βασιλιά, ο ήρωας έρχεται σε επαφή με τη μυρωδιά μιας νεαρής κοπέλας και βάζει στόχο να την κατακτήσει με όποιο τίμημα.

“…Νεκρή πια την ακούμπησε στο χώμα, πάνω στα κουκούτσια από τα δαμάσκηνα, της έσκισε το φόρεμα κι η μυρωδιά της ανέβηκε σε κύματα και τον έπνιξε… Αφού της πήρε όλη τη μυρωδιά έμεινε λίγο ακόμα κουλουριασμένος πλάι της για να συνέλθει. Ήταν γεμάτος απ’ την ευωδία της και δεν ήθελε να χάσει ούτε σταγόνα. Έπρεπε να κλείσει τις εξόδους και να την κρατήσει όλη μέσα του. Ύστερα σηκώθηκε, έσβησε το κερί και έφυγε…”

Επόμενη στάση του Γκρινούιγ ήταν το μαγαζί του περίφημου αρωματοποιού Τζιουζέπε Μπαλντίνι η δουλειές όμως δεν πήγαιναν καλά. Ο Γκρινούιγ έμεινε κοντά του κι έμαθε την τέχνη με αντάλλαγμα τις συνταγές αρωμάτων. Σύντομα ο γέρος αρωματοποιός ανέκτησε τη χαμένη του πελατεία και φήμη. Όμως ο Γκρινούιγ ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει το ταξίδι του και να ζήσει ελεύθερος.

Για εφτά χρόνια έμεινε στο βουνό Πλον ντι Καντάλ. Μόνος, μακριά από τον κόσμο, σε μια σπηλιά. Κι όταν ένιωσε έτοιμος ξεκίνησε ξανά το ταξίδι του αυτή τη φορά με προορισμό την κορυφή του κόσμου την οποία θα κατακτούσε με το συγκλονιστικότερο άρωμα, αυτό της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ο συγγραφέας τοποθετεί ένα – ένα τα κομμάτια του πάζλ κι ο μύθος ξετυλίγετε μπροστά στα μάτια του αναγνώστη με τρόπο που τον κάνει να μη θέλει να αφήσει το βιβλίο από τα χέρια του.

Τρομακτικό παραμύθι; Φιλοσοφικό θρίλερ; Ερωτική φαντασία; Το σίγουρο είναι πως “Το Άρωμα” του Πάτρικ Ζίσκιντ δίκαια κατέχει τη θέση του ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

Καλή ανάγνωση!

Για το BOOK TOUR, Χάρης Γαντζούδης.