Ο Δρόμος με τις Φάμπρικες του Τζον Στάινμπεκ

Λένε ότι η καλύτερη διαφήμιση για ένα βιβλίο είναι το “The word of mouth”, αυτό που αποκαλούμε “από στόμα σε στόμα”. Δεν είμαι σίγουρη αν ισχύει απόλυτα στην εποχή μας, όμως αποφάσισα κάθε φορά που διαβάζω ένα ιδιαίτερο βιβλίο να το μοιράζομαι μαζί σας. Δεν έχει σημασία αν είναι παλιό, ούτε πρόκειται για κριτική. Κυρίως θα καταγράφω τι μου έκανε εντύπωση.

Ας ξεκινήσουμε...    

Για δυο εβδομάδες περπατούσα και, ενίοτε, σκουντουφλούσα στον Δρόμο με τις Φάμπρικες του Τζον Στάινμπεκ. Καθόλου δεν με πείραξε (το σκουντούφλημα), μάλιστα το επιζητούσα κιόλας για να βγω από τη ρουτίνα. Κάποια βιβλία έχουν την ιδιότητα να σταματούν τον χρόνο και να σε κάνουν να σκεφτείς διαφορετικά. Όντως σκέφτηκα διαφορετικά, γιατί στον Δρόμο με τις Φάμπρικες συνάντησα χαρακτήρες αληθινούς, γοητευτικούς σαν και αυτούς στις ασπρόμαυρες νεορεαλιστικές ελληνικές ταινίες (όπως γράφτηκε πολύ επιτυχημένα σε μία κριτική). Θα σας συστήσω μερικούς με δικά τους λόγια.

Ο Λη Τσονγκ: "Ο Λη έγειρε το κεφάλι πίσω, κοίταξε κατάματα τον Μακ μέσ' από τα μισά ματογυάλια, και αργοπαίζανε τα δάχτυλά του όσο σκεφτόταν. Η ματιά του Μακ ήταν καλοπροαίρετη και φιλική. Ο Λη Τσονγκ ένιωσε μέσα του σαν μια διάθεση να υποχωρήσει, το μυαλό του ξεγλιστρούσε, ίδιο ένα γατί, ανάμεσα σε κάμπους και αγκάθια. Κάτι γλύκαινε μέσα του, κάτι σαν αίσθημα φιλανθρωπίας".

Ο Μακ: "Έχουμε μια υπόληψη και δεν πρέπει να τη χάσουμε. Εμείς σαν πιάνουμε δουλειά, δεν την παρατάμε στο άψε σβήσε, μένουμε και ολάκερο μήνα στη δουλειά. Για τούτο βρίσκουμε πάντα δουλειά σαν τύχει και αναγκαστούμε".

Η Ντόρα: "Η Ντόρα καθόταν σε μια ψηλή καρέκλα που έμοιαζε με θρόνο, φεγγοβολούσαν τα πορτοκαλιά μαλλιά της. Κρατούσε με πολλή χάρη το ποτήρι της, με το μικρό δαχτυλάκι στον αέρα, και είχε το μάτι πάνω στα κορίτσια για να φέρονται  όπως πρέπει".

Η φτώχεια και η κακοδαιμονία κυριαρχούν στον Δρόμο με τις Φάμπρικες, αλλά ταυτόχρονα έχουν δικούς τους κώδικες συμπεριφοράς, που μόνο κακομοιριά δεν θυμίζουν. Ο John Steinbeck σε κάνει να γελάς με τα χάλια των χαρακτήρων (και τα δικά σου), την ίδια στιγμή που σε λούζει με ψυχρό νερό με μια απλή πρόταση. Φοβερές οι περιγραφές (ειδικά για τον θαλάσσιο κόσμο), εξαιρετική και αβίαστη η σκιαγράφηση χαρακτήρων και της Μεγάλης Ύφεσης στην Αμερική, απολαυστικές οι βινιέτες (μικρά κεφάλαια με περιστατικά από τη ζωή των χαρακτήρων) και μια γοητευτική μετάφραση από τον Κοσμά Πολίτη (πολύ μου αρέσει η λέξη 'ζούδια').

Ας πάρουμε μια γεύση, λοιπόν, από τις περιγραφές: "Ο Δόκτορας μαζώνει τα θαλασσινά του στη λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται άκρη άκρη στη χερσόνησο. Είν' ένας τόπος μαγικός: σαν έρχεται η παλίρροια κοχλακούν τα νερά, το κύμα σπάζει και περιχάει τα βράχια, η σημαδούρα σφυρίζει στ' ανοιχτά κι η θάλασσα φουσκώνει αφρισμένη και γαλατερή και αναδεύεται από τα ψαρια που ξεχύνονται μες στη λαγούβα".

Ίσως κάποιοι αναγνώστες να μπερδεύτηκαν από τις βινιέτες και να τις εξέλαβαν ως μικρή αδυναμία του συγγραφέα, αλλά κατά τη γνώμη μου ο Steinbeck δεν είχε ανάγκη από χάρακα και διαβήτη για την πλοκή του, τα είχε ξεπεράσει όλα και φρόντισε να δώσει μια απίστευτη γοητεία και φρεσκάδα στην ιστορία του. Γενικά, είχα την αίσθηση ότι διέθετε τόσο χιούμορ, τουλάχιστον στα γραπτά του, που άφηνε ένα ευφυές παιχνίδισμα να κυριαρχεί στο μεγαλύτερο κομμάτι του βιβλίου.
Διάβασα αρκετές φορές συγκεκριμένα αποσπάσματα, τέτοια ήταν η απόλαυση και για τις ατάκες, τις διεισδυτικές σκέψεις αλλά και τις περιγραφές.
Ενθουσιάστηκα όταν έμαθα ότι ο χαρακτήρας του Δόκτορα βασίζεται σε αληθινό πρόσωπο, σε έναν φίλο του Steinbeck, τον Edd Ricketts, στον οποίον αφιέρωσε το βιβλίο.

Λίγα λόγια από τον Δόκτορα:

"(...) Δεν ήξερα πως είστε άρρωστος”.

"Πολύ άρρωστος, μπορεί να πάω και στα χειρότερα. Βάλε λίγο γάλα και ανακάτωσε μαζί μισή μποτίλια μπίρα. Την άλλη μισή δώσε μου να την πιω σ' ένα ποτήρι-δε θα βάλεις ζάχαρη στο  γάλα".

Αξίζει, σίγουρα, να διαβάσετε περισσότερα για τον Δόκτορα. Ξέρετε πού θα τον βρείτε  άλλωστε.
Υπάρχει και μια ταινία που βασίστηκε στον Δρόμο με τις Φάμπρικες. Λέγεται "Cannery Row", όπως και το βιβλίο, και πρωταγωνιστούν ο Nick Nolte και η Debra Winger. Μάλλον δεν τα πήγε πολύ καλά εμπορικά, αλλά δεν έχει σημασία.

Τώρα που το σκέφτομαι ο Δρόμος με τις Φάμπρικες είναι το πρώτο βιβλίο του Στάινμπεκ που διάβασα και από ό,τι είδα δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερά του. Ευκαιρία να αναζητήσω και τα υπόλοιπα. 

Αυτά λοιπόν, θα επανέλθω -ελπίζω σύντομα- με κάποιο άλλο βιβλίο.

Τα ξαναλέμε

Για το Book-Tour, Κωνσταντίνα Κοράκη.

https://wordpress.com/view/konstantinakoraki.wordpress.com