Μια κριτική προσέγγιση στο "Βεντάριο Παξινών Λέξεων" - Σπύρος Χαρ. Μπογδάνος, εκδόσεις Λοράνδου, από τη Λύχνου Πέπη

Βιβλιοπαρουσίαση

«Βεντάριο Παξινών Λέξεων»

Σπύρος Χαρ. Μπογδάνος

Εκδ. Λοράνδου

Παξοί, 2020

Το «Βεντάριο Παξινών Λέξεων» αποτελεί ένα χρήσιμο κι εύχρηστο ευρετήριο -βεντάριο, το: κατάλογος, ευρετήριο (ιταλ. inventario)- πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του κάθε ερευνητή αλλά και οποιουδήποτε θέλει να μελετήσει, να κατανοήσει ή απλά να ικανοποιήσει την περιέργειά του σχετικά με το γλωσσικό ιδίωμα των Παξών.

Στον πρόλογο του βενταρίου ο συγγραφέας, παξινής καταγωγής και μόνιμος κάτοικος Παξών, εξηγεί πώς και πότε προέκυψε το προσωπικό του ενδιαφέρον για το τοπικό ιδίωμα των Παξών παραθέτοντας τις πρώτες προσπάθειες καταγραφής των παξινών λέξεων από τον ίδιο σε πολύ νεαρή μάλιστα ηλικία, αξιοποιώντας στην περιγραφή του πολλές παξινές λέξεις, με ιδιαίτερα γλαφυρό και λογοτεχνικό ύφος. Το ίδιο ύφος και λεξιλόγιο είναι χαρακτηριστικό και του κειμένου στο οπισθόφυλλο, στο οποίο είναι έντονο το συναισθηματικό στοιχείο που φαίνεται να αποτέλεσε και το βασικότερο κίνητρο της συγγραφής του πονήματος αυτού. Το παρόν βιβλίο αποτελεί την τρίτη προσπάθεια του συγγραφέα, καθώς έχει προηγηθεί το 1978, το «Παξινό λεξιλόγιο» με 659 λέξεις, ακολούθησε το 1985, το «Βεντάριο Παξινών Λέξεων» με 2.112, για να ολοκληρωθεί με τη συγκεκριμένη έκδοση του 2020, η οποία περιλαμβάνει περίπου 5.000 λέξεις και πάνω από 160 ιδιωματικές φράσεις.

Πριν την παράθεση του λεξικού, υπάρχει πίνακας με τις συντομογραφίες που αξιοποιούνται για διευκόλυνση της μελέτης. Οι λέξεις των Παξινών που καταγράφονται -κατά τη δήλωση του συγγραφέα- έχουν σαν βάση την αρχαία ελληνική και στη συνέχεια τη βυζαντινή, ενώ στην πορεία εμπλουτίστηκαν με ιταλικές, βενετσιάνικες και λιγότερο με αγγλικές και γαλλικές. Ακολουθεί μια λίστα με παξινές ιδιωματικές φράσεις αλλά ακόμα πιο ενδιαφέρον φαίνεται να είναι το τελευταίο κεφάλαιο, όπου παρατίθεται η Γραμματική Παξινού Λεκτικού Ιδιώματος. Εκεί καταγράφονται οι σημαντικότερες διαφορές από την επίσημη Ελληνική Γλώσσα, όπως αλλαγές στις καταλήξεις, στο σχηματισμό των χρόνων, των εγκλίσεων κτλ. των ρημάτων, στο σχηματισμό και τη χρήση των άρθρων, των αριθμητικών και των αντωνυμιών. Το βεντάριο συμπληρώνεται με μια πλούσια βιβλιογραφία από έγκυρες επιστημονικές πηγές.

Πρόκειται για ένα πόνημα που αποκτά ιδιαίτερη αξία, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο λεξιλογικός πλούτος αλλά και η ποικιλία των εκφράσεων ενός τοπικού ιδιώματος είναι ενδεικτικός του συστήματος αξιών και του ιδιαίτερου τρόπου θέασης της ζωής, της  φαντασίας, της γλωσσοπλαστικής ικανότητας αλλά και του ιδιαίτερου τρόπου με τον οποίο οι απλοί άνθρωποι αποδίδουν λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις. Τα τοπικά ιδιώματα είναι στοιχεία της ιδιαίτερης ταυτότητας του καθενός και μέσω αυτών μπορούμε να ανιχνεύσουμε και να εξηγήσουμε το συναισθηματικό πλούτο, τις επιδιώξεις, τα διδάγματα ζωής και κυρίως το ήθος των ανθρώπων γύρω μας αλλά και του ίδιου μας του εαυτού.

Γράφει η Λύχνου Πέπη, φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Σχολική Ψυχολογία, τις Μαθησιακές Δυσκολίες και τη Δημιουργική Γραφή.

"Βεντάριο Παξινών Λέξεων" - Σπύρος Χαρ. Μπογδάνος, εκδόσεις Λοράνδου

Πηγή φωτογραφίας: Ανδρέας Γραμματικός 

Μια διαφορετική γοητεία, μια ζωντανή σαγήνη προσφέρουν οι ντόπιες μας λέξεις στον προφορικό μας λόγο. Τούτες οι λέξεις είναι οι νοστιμιές της καθημερινής κουβέντας, είναι οι ρίζες που μας οδηγούν στους παλιούς μας, είναι τα ξεβλαστώματα του δέντρου που δένουν τα παλιά κλαριά με τα καινούρια. Σα διαθήκη κληρονομήσαμε τούτες τις λέξεις κι είναι η αποδοχή της κληρονομιάς αυτής, αυτό που δένει το χτες με το σήμερα τόσο ομαλά, σαν το δέσιμο της στεριάς με τη θάλασσα, ανάμεσα απ’ τα χαλίκια τση σπιάντζας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αποκτήστε το άμεσα shorturl.at/iqzIX από το βιβλιοπωλείο Paxos Bookstore