Κουβεντιάζοντας με την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ

πηγή εικόνας: διαδίκτυο

Τι συμβαίνει μέσα σε έναν ποιητή και επιλέγει τον στίχο αντί για τον πεζό λόγο;

Είναι αδύνατον να το πει κανείς, το σκέφτηκα πολύ. Ο στίχος -για τον  πεζό δεν έχω εμπειρία- σε κάθε περίπτωση έρχεται μόνος του, δεν τον καλείς. Βέβαια, μετά από εμπειρία χρόνων βλέπεις ότι έρχεται συνήθως, όταν είναι δύσκολη η κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, και έρχεται μόνος του γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να εκφράσεις τη λύπη με τον στίχο.

Η μεγαλύτερη φθορά του ανθρώπου είναι η αγωνία του για το μέλλον;

Θα πρέπει να είναι... Αλλά υπάρχουν η ανθρώπινη φύση, το ανθρώπινο ένστικτο, το αίσθημα αυτοσυντήρησης, βασικά εγωιστικοί λόγοι ύπαρξης... Ο άνθρωπος συγκεντρώνεται πιο πολύ στον εαυτό του και ανησυχεί για το μέλλον του κόσμου πιο σπάνια. Δεν ξέρω αν το αποτέλεσμα είναι φθορά του ανθρώπου, εγώ λέω ότι είναι ενθαρρυντικό αν υπάρχει ένας άνθρωπος που φθείρεται με την αγωνία για το μέλλον. Είναι πολύ σπάνιο, είμαστε όλοι τόσο επικεντρωμένοι στο σαρκίον μας. Η προσωπική μας ζωή μάς παίρνει όλη τη δύναμη, είμαστε εγκλωβισμένοι στο πετσί μας.

Γιατί, ενώ διαβάζουμε, γράφουμε, βλέπουμε ταινίες για τον έρωτα, στη ζωή

λειτουργούμε με τόσο πρακτικό πνεύμα;

Γιατί ιδίως στην εποχή που ζούμε τώρα, το λέω και το ξαναλέω, ο καινούριος Θεός είναι το χρήμα, και η καινούρια συγγενής του η κατανάλωση. Εγώ δεν έχω παιδιά, αλλά φαντάζομαι, τι σημαίνει για έναν νέο να έχει γεννηθεί σε αυτό το πνεύμα. Είμαι πολύ απαισιόδοξη... Βλέπεις ζευγάρια να συνεννοούνται με το μηχάνημα.

Διακρίνετε διαφορά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;

Διαφορά; Άσπρο- μαύρο! Δεν λέω ότι το παρελθόν ήταν πάντα άσπρο, αλλά η νιότη στόχευε προς το άσπρο.

Έχει τύχει να σας επισκεφτεί η ποίηση σε στιγμή που δεν τη θέλατε;

Η ποίηση έρχεται σε πιο σκοτεινούς ορίζοντες. Να με ρωτήσει αν θέλω και να πω όχι, αποκλείεται.

Η ζήλια φανερώνει τις ελλείψεις μας;

Κατά τη γνώμη μου, η ζήλια φανερώνει, συνήθως (για να μη γενικεύουμε), λάθος ελλείψεις μας. Γιατί, όταν είναι πραγματική έλλειψη και θα ήθελες κάτι που ο άλλος έχει, πονάς -δεν ζηλεύεις. Ζήλια είναι να θέλεις κάτι που είναι της μόδας και εσύ δεν το έχεις. Θέλεις να αντιγράψεις κάτι που έχει ο άλλος, και γι’ αυτό τοποθετείται σε μια θέση ανώτερη, δηλαδή ψεύτικα πράγματα.

Πλέον, τα μετράμε όλα με αριθμούς. Γιατί ο άνθρωπος επιμένει να μετράει τα πάντα, την ώρα που χάνει την ουσία;

Για μένα που τα πάω μια ζωή πολύ κακά με τους αριθμούς, με πιάνει απελπισία. Λέτε στο τέλος πολύ σωστά τη λέξη “μετράει”. Αν π.χ. σε μια παρουσίαση είχαν πάρει 5 αντίτυπα, αντί για 10, δεν θα είχα αξία; Δυστυχώς, κρίνεται η δουλειά σου από τους πολλούς.

Αυτή η κατάσταση επηρεάζει αρνητικά τον ποιητή;

Αυτά συμβαίνουν τώρα, που πλησιάζω τα 80. Τα ακούω σαν περίεργες ιστορίες, δεν έχουν μπει στη συνείδησή μου (αν με πήραν τόσοι δηλαδή...), ήρθαν πολύ αργά.

Η κατάκτηση του άλλου, αυτή η χρονοβόρα διαδικασία, είναι η ουσία του έρωτα;

Αυτή η χρονοβόρα σημασία, όπως πολύ σωστά είπατε. Δεν νομίζω ότι γίνεται πλέον. Και αυτό έχει αλλάξει. Δεν ξέρω αν ήταν η ουσία, ήταν από τις πιο φυσικές κινήσεις του έρωτα να κατακτήσεις τον άλλον. Τώρα αν μπεις σε αναλύσεις, ίσως να έβρισκες ότι ο αγώνας για την κατάκτηση του έρωτα δεν είναι πάντα κερδοφόρος, ο έρωτας πρέπει να γεννιέται και από τους δύο μαζί.

Η φυγή είναι λύση; Πολλοί νέοι άνθρωποι φεύγουν από τη χώρα μας στις μέρες μας.

Ναι, είναι πάρα πολύ της εποχής μας. Είναι από τα πράγματα που μπορεί να έχουν και θετική και αρνητική εξέλιξη. Αλλά, βέβαια, οι νέοι που το κάνουν, δεν φεύγουν χαρούμενοι. Φεύγουν γιατί δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο. Μετά μπορεί να προοδεύσουν, αλλά η στιγμή που φεύγουν είναι πολύ δύσκολή.

Ο Καζαντζάκης έχει γράψει την Οδύσσεια, ένα έπος ποίησης. Γιατί πιστεύετε ότι αυτό το έργο του δεν είναι τόσο γνωστό; 

Ο Καζαντζάκης τελευταία έχει γίνει πολύ γνωστός. Η Οδύσσεια είναι Οδύσσεια, είναι έπος. Μελετάνε πάρα πολύ τον Καζαντζάκη τώρα, ποτέ δεν το είχα γνωρίσει αυτό. Όσο πιο βαθιά πάνε, θα αναλύσουν και τη δική του Οδύσσεια. Είναι έπος, πολύ μεγάλη δουλειά, με μοναδική γλώσσα.

Πείτε μας, τι κάνετε όταν νιώθετε μοναξιά;

Μπορεί να γράψω κανένα ποίημα. Μεταφράζω, γράφω διάφορα. Όταν νιώθω έτσι, το ρίχνω στη δουλειά. Και αν είναι η στιγμή να έρθει ένα ποίημα, καλά. Πάντως, για μένα το φάρμακο είναι η δουλειά.

Σας ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα μας.

Και εγώ σας ευχαριστώ.

Βιογραφικό (απόσπασμα από τη Βικιπαίδεια)

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1939. Γονείς της οι Γιάννης Αγγελάκης και Ελένη Σταμάτη. Είναι πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. Μόλις στα 17 της χρόνια δημοσιεύει στο περιοδικό Καινούργια εποχή το ποίημά της «Μοναξιά» μετά από παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής γράφοντας: «Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ!». Από τότε άνοιξε ο δρόμος για την ενασχόληση της με την ποίηση και τη μετάφραση. Όπως αναφέρει και η ίδια ήταν μεγάλη η είσοδος της στην ποίηση. Άρθρα για την ποίηση και την μετάφραση της ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε περισσότερες των δέκα γλωσσών και ποιήματα της εμπεριέχονται σε λογοτεχνικές ανθολογίες. Αρχή και τέλος για εκείνη η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη. Σπούδασε ξένες γλώσσες στην Αθήνα, τη Γαλλία και την Ελβετία. Είναι διπλωματούχος μεταφράστρια-διερμηνέας. Έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά.. Για εκείνη στόχος στην ποίηση δεν υπάρχει. Το μόνο που μπορεί να δεχτεί είναι το ερέθισμα, αυτό που λέμε έμπνευση. Η ποίησή της διακρίνεται από μια έντονη καταφυγή σε φανταστικές χώρες.

Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.

«Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι»

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Εκδόσεις Καστανιώτη 2016 (80 σελ,)

Στο θέατρο  «Έαρ Βικτώρια» παίζεται το έργο «Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι», εμπνευσμένο από την τελευταία ποιητική συλλογή της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ με τους Γ. Ζώη, Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, Γ. Θεοδούλου, Δ. Ζέρβα σε σκηνοθεσία: Γ. Φαλκώνη.

Τελευταία παράσταση στις 8/4.

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Ποίηση 1963-2011

Εκδόσεις Καστανιώτη

Για το Book-Tour, Κωνσταντίνα Κοράκη.

(www.goodreads.com/author/show/7960996.Konstantina_Koraki

https://www.booktourmagazine.com/peri-fantasias-kai-ochi-mono/)