Γνωρίστε τη Ζωή Νικητάκη
Ενότητα 1η: Εκ των έσω
Ποια παιδική σας ανάμνηση παραμένει ανεξίτηλη;
Κάθε φορά που φύσαγε δυνατά, θυμάμαι πως άνοιγα τα χέρια σαν φτερά και πάντα είχα την αίσθηση πως σηκωνόμουν από το έδαφος και πέταγα. Και έπειτα θυμάμαι έντονα τη γιαγιά μου κάτω από την κλαίουσα ιτιά που τα φύλλα της κρέμονταν σαν δάκρυα , να λέει παραμύθια και τα εγγόνια ολόγυρά της σε κύκλο μαγεμένο και σιωπηλό. Μα ανεξίτηλες είναι και οι εικόνες των μαγικών ταξιδιών στον κήπο της παιδικής μου ηλικίας. Όλα τα παιδιά της γειτονιάς που μαζευόμασταν και παίζαμε, η Αθηνά που μάζευε πεταλούδες με μιαν απόχη, η Ελένη που κένταγε λουλούδια, η Σοφία που της άρεσε να παίζει με την μπάλα και ονειρευότανε ένα άσπρο άλογο, ο αδερφός μου που έκανε πότε τον εφευρέτη, πότε τον μάγο και τον ισορροπιστή στο σχοινί που απλώναμε τα ρούχα. Και πόσα ακόμα παιδιά, πόσα παιχνίδια και πόσα όνειρα υφαίνονταν σε ΄κείνη τη μαγική αυλή! Πόσα θεατρικά έργα αυτοσχέδια μα και παραστάσεις Καραγκιόζη με κάτι παλιές φιγούρες του πατέρα μου που ανασύραμε από ένα παλιό σιδερένιο μπαούλο στο υπόγειο του σπιτιού, πόσα ευφάνταστα δρώμενα σχεδιάσαμε και στήσαμε σε εκείνη μα και στη διπλανή αυλή.
Και ως ενήλικη; Τι είναι αυτό που συχνά πυκνά ανασύρετε στη μνήμη σας και αποτελεί πάντα ένα καλό εφαλτήριο για το μέλλον;
Ανασύρω κάποιες επώδυνες στιγμές και δυσκολίες, που μπορεί εμπόδια και φράγματα να φάνταζαν στο δρόμο μου, τότε που τα βίωνα. Μα η ίδια η ζωή απέδειξε περίτρανα πως δεν ήταν παρά σπουδαία δώρα, ευκαιρίες να εμβαθύνω πιο πολύ και να αφουγκραστώ καλύτερα τις ανάγκες τις εσώτερες, αλλά και τι η ψυχή είχε να μου πει για το ταξίδι. Μέσα από τις δοκιμασίες, την αρρώστια, τον θάνατο, τις ανατροπές, παρέχεται συχνά η ευκαιρία στον εαυτό να μαθητεύσει και μέσα από τη μαθητεία, να ανακαλύψει δυναμικές που μπορεί ως τότε να μην φανταζόταν πως μέσα του κυοφορεί. Κάθε φορά λοιπόν, που φέρνω στο νου τις δυσκολίες που με κάποιον τρόπο κατάφερε η ψυχή να υπερβεί, αισθάνομαι ευγνωμοσύνη μεγάλη μα και χαρά για το πολύτιμο δώρο της ζωής, για την ανάσα, την κάθε στιγμή που μέσα της το θαύμα φέρει, που περιμένει απλά να ενεργοποιηθεί. Κάθε φορά που πιάνω φευγαλέα τον εαυτό να αρχίζει με κάτι να παραπονιέται, ξαφνικά θυμάμαι πως όλα όσα θεωρούμε δεδομένα, όπως η ζωή, η αναπνοή, η υγεία, η δυνατότητα να ξυπνάμε κάθε πρωί και να ονειρευόμαστε μα και να μπορούμε τα όνειρά μας να θέσουμε σε εφαρμογή, είναι πολύτιμα δώρα μα και ευκαιρίες θαυμαστές. Εμείς είμαστε οι ονειρευτές μα και οι δημιουργοί της πραγματικότητάς μας. Εμείς μπορούμε να αλλάξουμε το όνειρο μα και την πραγματικότητα, αν το θελήσουμε.
Εκλάμψεις, αναλαμπές; Συνήθως με ποιον τις μοιράζεστε;
Με συντρόφους ζωής, συνονειρευτές, συνταξιδευτές στα μονοπάτια τα ορατά μα και τα αόρατα. Λένε πως όταν το όνειρο μοιράζεται, μεγαλώνει. Και έτσι ο σπόρος μπορεί να γίνει δέντρο που με τον συμμερισμό και την αγάπη σιγά σιγά μεγαλώνει και βγάζει άνθη και καρπούς, και κάνει κλαριά και δυνατό κορμό, που αποκάτω του ξεκουράζονται τα όνειρα και πότε πότε και οι καημοί.
Ο άνθρωπος, ανέκαθεν, ως οντότητα ζει ανάμεσα σε πειρασμούς. Ασπίδες έχουμε;
Oι πειρασμοί συνήθως είναι καθρέφτες μας, αντανακλούν αυτά που μέσα μας κουβαλούμε, τους φόβους, το θυμό, τις αγωνίες, τις ελλείψεις, μικρές ρωγμές ή πιο μεγάλες γωνιές, αιχμηρές, που χρειάζεται να ανακαλύψουμε, να κατανοήσουμε, να αγαπήσουμε, να λειάνουμε, να γεφυρώσουμε. Τμήματα του εαυτού που απαρτίζουν τη σκιά και η οποία μεγαλώνει, όσο την κρύβουμε στο σεντούκι. Και έρχεται μια μέρα, που ανοίγει η κλειδωνιά, μαζί και το σεντούκι, και ξεπετάγεται η σκιά και εμείς την πολεμούμε. Και φτιάχνουμε ασπίδες και όπλα, για να την κρατήσουμε μακριά μας και να την αφανίσουμε, μα όσο την πολεμούμε, τόσο εκείνη μεγαλώνει. Μόνο με την καρδιά βλέπεις σωστά. Μα και με τη νόηση και την κατανόηση, μαζί με την αγάπη, μπορείς να διακρίνεις, να αφουγκραστείς και να αγκαλιάσεις. Ακόμα και τη σκιά σου, και τότε παύει να υφίσταται, μιας και οι σκιές δεν ζουν στο φως. Και τότε ασπίδες δεν χρειάζονται. Μονάχα αγκαλιές ανοιχτές και καθαρές ματιές.
Τι σας προσγειώνει απότομα;
Η εγκατάλειψη του ανθρώπου στο δίχτυ του φόβου, της ανοχής και της αδιαφορίας. Ο σκοταδισμός, ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία, η έλλειψη αισθητικής, ωραιότητας και αρμονίας σε όλα τα επίπεδα. Η έλλειψη πίστης στον ανώτερο εαυτό και στη δύναμή του τα σκοτάδια σε φως να μετασχηματίζει και την πραγματικότητα να μεταμορφώνει. Η καθημερινή καταπάτηση των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για υγεία, ελευθερία, εργασία, ισότητα, αγάπη, δικαιοσύνη, ειρήνη και η απαθής αποδοχή του κατακρημνισμού και της ισοπέδωσης του πνεύματος και της ψυχής του ανθρώπου μα και του ίδιου του πλανήτη.
Δώστε μου ένα λόγο για ν’ αγαπήσει κανείς τη μέρα.
Η ίδια η μέρα είναι ο πιο σπουδαίος λόγος. Ο ήλιος, που για μιαν ακόμα μέρα ανατέλλει και η ευκαιρία να ΄μαστε ακόμα ζωντανοί και να απολαμβάνουμε το φως, για μιαν ακόμα φορά. Το δώρο της ζωής, όπως ανέφερα και πιο πάνω, είναι ένας εξαιρετικός λόγος να νοιώθουμε ευγνωμοσύνη, μα και χαρά. Η ευκαιρία της ύπαρξης και η δυνατότητα να μεταμορφώσουμε την πραγματικότητα εντός μας μα και γύρω μας. Έχουμε τα πινέλα και τα χρώματα, εμφέρουμε την πνοή, να εμφυσήσουμε το όνειρο και να του δώσουμε ζωή, να φτιάξουμε τον παράδεισο που οραματιζόμαστε και να ζήσουμε, όπως χρειάζεται στ΄αλήθεια η ψυχή. Δεν είναι όλοι τούτοι λόγοι για να αγαπήσει κανείς τη μέρα, μα και την κάθε στιγμή που του έχει δοθεί;
Σε ποια εποχή συναντάμε την αληθινή Ζωή, όπου συμμετέχουν σε αυτό που ζει όλα τα μέρη του σώματος (σώμα, μυαλό, ψυχή);
Όταν η Ζωή ζωγραφίζει, όταν γράφει, όταν αφηγείται παραμύθια, όταν επικοινωνεί με τα παιδιά, όταν συνομιλεί μέσα από τις εικόνες μα και από τις παραμυθοϊστορίες της με πλάσματα παράξενα, μαγικά, με κόσμους που εκτυλίσσονται στη ρωγμή ανάμεσα στην πραγματικότητα που ζούμε, μα και σε μιαν άλλη, μαγική παράλληλη πραγματικότητα. Μα και όταν όλα τούτα που αγαπά να κάνει, γίνονται μιαν αφορμή με τον πυρήνα της να συνδεθεί και στον άνθρωπο να προσφέρει. Τότε ο χρόνος ο γραμμικός χάνεται και άλλες δυνατότητες αναδύονται και καρποφορούν.
Ποια είναι η ραχοκοκαλιά της ζωής;
Η αγάπη θαρρώ πως είναι το μαγικό κλειδί η ζωή να ξεδιπλωθεί και να ανθίσει.
Πως δίχως το συμπαντικό τραγούδι της αγάπης, μπορούμε να κατανοήσουμε, να συμπονέσουμε, να συνεργήσουμε, να συνδημιουργήσουμε, να συνονειρευτούμε και να συμπορευτούμε; Πως δίχως τούτη τη ραχοκοκαλιά της ζωής, μπορούμε να επιφέρουμε θεραπεία στον εαυτό μας μα και στους ανθρώπους γύρω μας, μα και ίαση στο περιβάλλον και στον πλανήτη που νοσεί;
Ενότητα 2η: H τέχνη της γραφής
Από τα είδη του λόγου, ποιο σας συγκινεί/συναρπάζει περισσότερο;
Καταρχάς, το παραμύθι, που μέσα από λόγο ποιητικό, απλό, μα και συμβολικό, μας μιλά για αλήθειες μεγάλες και διαχρονικές. Με τρόπο γλυκό μας μεταδίδει συχνά εμπειρίες επώδυνες και για τα δυσβάσταχτα μας μιλά, που όμως μέσα από τα μονοπάτια του μπορεί να μας ανακουφίζει, να μας λυτρώνει και να μας θεραπεύει. “Κι αν σου μιλώ με παραμύθια, είναι γιατί τ΄ακούς γλυκύτερα”, μας λέει ο ποιητής. Και πράγματι, τα παραμύθια όλων των λαών κουβαλούν υφάδια του ονείρου από την αυγή του χρόνου και μιλούν με τρόπο παραβολικό για το μεγάλο όνειρο της ψυχής στην Πηγή να επιστρέψει. Μα και η ποίηση με συγκινεί και όλα τα ποιητικά είδη της αρχαιότητας, η τραγωδία, η κωμωδία, το δράμα, που για το ταξίδι της μύησης της ψυχής όλα τους μιλούν και το μέλλον της ανθρωπότητας μπορούν συχνά να προλέγουν. Η αφήγηση των παραμυθιών, όπως και η ποίηση, έχει τη δυνατότητα ενίοτε να είναι χρησμική, να βλέπει μπροστά από την εποχή της και να ενοράται τις εξελίξεις. Και κάποιοι ποιητές και αφηγητές φαίνεται τούτο να το γνωρίζουν.
Υπάρχει λογοτεχνικός ήρωας του οποίου το γραφτό της μοίρας θα αλλάζατε;
Η αλήθεια είναι πως ως τώρα, δεν με έχει απασχολήσει η επέμβαση στο γραφτό της μοίρας ενός ήρωα. Συχνά στον άνθρωπο υπάρχει η τάση να παρεμβαίνει και να ελέγχει τα τεκταινόμενα και τα πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή του, μα και στη ζωή άλλων ανθρώπων, καθώς το άγνωστο που απλώνεται μπροστά του, τον γεμίζει φόβο. Αρνείται να δεχτεί και να κατανοήσει τη σοφία και την σκοπιμότητα των όσων διαδραματίζονται, τα μαθήματα που χρειάζεται για να αναπτυχθεί η συνειδητότητά του. Θυμάμαι μια τηλεοπτική σειρά της παιδικής μου ηλικίας, παραγωγής του BBC, όπου όλη η πλοκή διαδραματιζόταν σε ένα κουκλόσπιτο. Οι ήρωες συνειδητοποιούσες, πως αν και άνθρωποι, κινούνταν ως κούκλες από ένα μεγαλύτερο ον, που αποφάσιζε για την πορεία τους. Ήταν ιδιαιτέρως ανατρεπτικό, μιας και το κουκλόσπιτο ήταν ένα σπίτι κανονικό και οι κούκλες ήταν άνθρωποι. Και συνήθως οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονταν από μια οντότητα μεγαλύτερη από την ανθρώπινη. Έχουμε άραγε σκεφτεί, αν θα αλλάζαμε το γραφτό της μοίρας μας; Και υπάρχει άραγε γραφτό, και κατά πόσο έγκειται σε εμάς τους ίδιους να το μετασχηματίσουμε; Τι χρειάζεται μέσα μας να γίνει, για μιαν τέτοια αλλαγή;
Η γραφή απαιτεί πειθαρχία ή λειτουργεί αυτόματα;
Θα έλεγα πως πρόκειται για ένα συνδυασμό. Ξεκινά μάλλον αυτόματα, σαν ένα πουλάκι τόσο δα, που μεσ΄στη χούφτα του χεριού χωρά, που έρχεται από μακριά και σου μιλά. Έτσι λένε, πως είναι και τα παραμύθια, σαν αυτό το πουλί, που έρχεται από του ονείρου τη ρωγμή, και κάθεται στον ώμο σου και σου μιλά. Και πως τ΄ακούνε μόνον τα παιδιά και όσοι έχουν καθαρή καρδιά. Κι εσύ το αφουγκράζεσαι, το αγκαλιάζεις και σιγά σιγά το τρέφεις με την ανάσα σου, με τα όνειρά σου, με το πνεύμα σου και την καρδιά σου. Για να δυναμώσει το πουλί τις φτερούγες του και έπειτα να πετάξει, το δώρο του να μοιράσει απάνω στα φτερά του και σ΄άλλες καρδιές. Αυτόματα θαρρώ, πως ξεκινά η έμπνευση και αυτόματα λαμβάνει πνοή και ψυχή και ξεκινά σιγά σιγά να υλοποιείται. Μα για την υλοποίησή της, χρειάζεται άσκηση καθημερινή και υπομονή. Κι ακόμα χρειάζεται ρυθμός, όπως μέσα σε καθετί στο σύμπαν, μα και αγάπη μαζί με χειρισμό λεπτοφυή. Δεν σου χαρίζεται η υλοποίηση της έμπνευσης, χρειάζεται να αφοσιωθείς και σ΄ό,τι αφοσιώνεσαι, αλήθεια είναι πως κάποια στιγμή σου παραδίδεται...
Επιλέγετε ένα καλοξυσμένο μολύβι ή μια καινούργια γραμματοσειρά ενός πολυμέσου, για να ζυμώσετε το χρόνο, τον τόπο, τους ήρωες ως πρώτη επαφή με τη σελίδα;
Επιλέγω και τα δυο, ανάλογα με τη δυνατότητα που παρέχεται κάθε στιγμή. Αν είμαι κάτω από ένα δέντρο ή σε μιαν ακροθαλασσιά, σε ένα καφενείο μέσα στη βοή της πόλης, σε ένα τρένο, ένα καλοξυσμένο μολύβι μαζί με ένα μπλοκάκι είναι ό,τι πρέπει για την αποτύπωση ιδεών μέσα από εικόνες, σχέδια ή μέσα από τον λόγο. Φροντίζω πάντα μαζί μου να έχω μπλοκάκια, μολύβια χρωματιστά μα και ένα πενάκι.
Ας π(ι)ούμε μαζί έναν αγαπημένο σας στίχο/φράση/απόσπασμα από την εγχώρια ή παγκόσμια λογοτεχνία.
“Οι άγγελοι είναι λευκοί πυρωμένοι λευκοί και το μάτι
μαραίνεται που θα τους αντικρίσει
και δεν υπάρχει άλλος τρόπος να γίνεις σαν την
πέτρα όταν γυρεύεις τη συναναστροφή τους
και όταν γυρεύεις το θαύμα πρέπει να σπείρεις το αίμα σου
στις οχτώ γωνιές τ΄ ανέμου
γιατί το θαύμα δεν είναι πουθενά παρά κυκλοφορεί
μέσα στις φλέβες του ανθρώπου.”
Γιώργος Σεφέρης
Ενότητα 3η: Μια φράση ασυμπλήρωτη
(Ένα μικρό λογοπαίγνιο με αφορμή τον τίτλο βιβλίου «Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις» του Δρ. Φελίτσε Λεονάρντο Μπουσκάλια)
Να ζεις, να αγαπάς, να μαθαίνεις και να ελπίζεις πως…
Να μαθαίνεις να ζεις και να αγαπάς. Και μιας και τούτη η γνώση μέσα μας ενυπάρχει, μα έχει λησμονηθεί, θα μπορούσαμε να το πούμε και έτσι: να ξαναθυμάσαι να ζεις και να αγαπάς.
Υ.Γ. Οι ταινίες κρύβουν μέσα στη συντομία τους μεγαλειώδεις πανανθρώπινες αξίες. Υπάρχει κάποια την οποία, από πλευράς σεναρίου, μας παροτρύνετε να δούμε;
“Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους” που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Γκουρτζίεφ, “
“Ανθισμένες κερασιές”, Ντόρις Ντόρι
“Η Πηγή της ζωής”, Nτάρεν Αρονόφσκι”
Ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνατε να συνομιλήσουμε και να μοιραστώ μαζί με εσάς και τους αναγνώστες σας μερικά μου μυστικά. Εύχομαι από καρδιάς καλές εμπνεύσεις και πολλές δημιουργικές στιγμές.
Ζωή Νικητάκη
Έκθεση εικόνων
Ακολουθούν εξώφυλλα
και εικόνες βιβλίων τις οποίες έχει φιλοτεχνήσει η κα Νικητάκη.
Φωτογραφίες από στιγμές αφηγήσεων!
Μ' ένα βλέμμα κι ένα φιλί!
Βραχεία λίστα
Κρατικών Βραβείων Κύπρου
Κατηγορία: Λογοτεχνία για μεγάλα παιδιά και εφήβους
ΜΕ ΤΡΟΧΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΛΙΟ
Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη