«Η φάρμα των ζώων» του George Orwell

«Η  φάρμα των ζώων»

George Orwell

Κάθε είδους επανάσταση προϋποθέτει ωριμότητα και συνειδητή συλλογικότητα

Τις γιορτινές μέρες, συνηθίζεται να ανταλλάσσουμε μικρά και μεγάλα δώρα με αυτούς που αγαπάμε και εκτιμούμε. Συνεχίζω να πιστεύω ότι η καλύτερη επιλογή για δώρο αποτελεί ένα βιβλίο. Χρήσιμο, διαχρονικό, απελευθερωτικό.

Θυμάμαι, πριν λίγα χρόνια, ένα  Χριστουγεννιάτικο πρωί, οι γονείς μου μου δώρισαν το βιβλίο «Η φάρμα των ζώων» του George Orwell. Από τότε, το έχω διαβάσει αμέτρητες φορές, σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μου και κάθε στιγμή μου προσφέρει κάτι άλλο. Ή εγώ απλά αλλάζω.

Aπό την αρχή κιόλας σε αυτό το βιβλίο, τα ζώα-πρωταγωνιστές, παίρνουν ανθρώπινες φωνές και διεκδικούν τα δικαιώματα τους για ένα καλύτερο αύριο. Την απαλλαγή από την ανθρώπινη και βάναυση εξουσία και την κατάκτηση της αυτονομίας τους. Η επιλογή των ζώων, ως δράστες στην ιστορία δεν είναι τυχαία. Ο συγγραφέας George Orwell επιλέγει τα ζώα της φάρμας (γουρούνια, άλογα, πάπιες, κατσίκες, πρόβατα) για να αναφερθεί σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Δεν είναι ο λύκος ο κακός και η πονηρή αλεπού (όπως τοποθετούνται στα παραμύθια  και στους μύθους τα  ζώα με ανθρώπινα χαρακτηριστικά) αλλά είναι τα «αγαθά» ζώα που εξαρτώνται από τον άνθρωπο και τελικά επαναστατούν εναντίον του, αφού ο εξουσιαστής δεν υφίσταται χωρίς τον εξουσιαζόμενο. Δεν είναι πλάσματα της φαντασίας του, που έχουν τρομερές δυνάμεις. Αναπαριστούν μια ανθρώπινη κοινωνία που μέσα σε αυτήν συναντάς τον καχύποπτο, τον ηθικό, τον λιγότερο ή περισσότερο έξυπνο, τον αδιάφορο κ.ά.

Στην πορεία όμως και μετά την επανάσταση των ζώων εμφανίζονται και οι πρώτες ανησυχητικές συμπεριφορές της πρώιμης και ανώριμης εξέγερσης. Η ομαδικότητα και τα συλλογικά κίνητρα μετατρέπονται σε δίψα για καταστροφή, ατομική ανύψωση και αφανισμό της διαφορετικότητας. Η ελευθερία της γνώμης ενώ είναι δικαίωμα, περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από στρατιωτικούς σχεδόν κανόνες. Και η γλώσσα σπάει κόκαλα. Τα γουρούνια που στο βιβλίο παρουσιάζονται ως οι εξουσιαστές, αγορεύουν και «αγοράζουν» τα υπόλοιπα ζώα, σε σημείο που αυτά στρέφονται εναντίον αναμεταξύ τους. Έτσι απομακρύνονται από τον αρχικό και ουσιαστικό σκοπό τους, την απόκτηση της ελευθερίας τους.

Τώρα γίνονται δέσμιοι αυτής της «ελευθερίας» και η έννοια της ισότητας φαίνεται να αποκτά μια σχετική διάσταση: «Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».

Η πραγματικότητα, πλέον, των γεγονότων και των συναισθημάτων προσαρμόζεται σε έναν δογματισμό -τόσο των δυνατών όσο και των αδύναμων μελών-ζώων της φάρμας- που γεννά φόβο και ακινησία «Κανένα ζώο δεν μπορεί να σκοτώσει άλλο ζώο χωρίς αιτία»-έναντι του αρχικού Νόμου: «Κανένα ζώο δεν μπορεί να σκοτώσει άλλο».

Σε όλο το χρονικό φάσμα της ιστορίας μας αναδύονται έντονα οι έννοιες εμπιστοσύνη, κατανόηση, αλληλεγγύη, υποχώρηση, ανταγωνισμός, ζήλια, κακία. Έννοιες με τις οποίες παλεύουμε και τις βιώνουμε ως συναισθήματα καθημερινά. Ως άτομα και μέλη της κοινωνίας και του κόσμου.  Πως η δημοκρατία μπορεί να μετατραπεί σε αναρχία και δογματισμό; Με ποιον τρόπο η αναζήτηση της ελευθερίας- αν δεν στηρίζεται σε βαθιά γνώση, ωριμότητα και θεμελιωμένη ηθική-είναι δυνατό να μαζικοποιήσει την πνευματικότητα του ανθρώπου και να στοιχίσει την αυτογνωσία του; Γιατί επιλέγουμε ρόλους και τους υιοθετούμε προκειμένου να επιβεβαιώσουμε τις ρήσεις των άλλων;

Ένα βιβλίο που αναφέρεται στις επαναστάσεις χωρίς αιτία. Τις προσωπικές και τις κοινωνικές. Οι οποίες δεν μπορούν να στηριχτούν σε σαθρά θεμέλια ή να οριστικοποιηθούν εν μια νυκτί. Οι οποίες δεν απαιτούν μόνο φωνές αλλά και λογική μέσα σε αυτές τις φωνές. Που μιλάνε για πολλές αλήθειες και όχι μια και χρειάζεται να τις επικοινωνήσουμε με τον εαυτό μας και μεταξύ μας για να φέρουμε αλλαγές. Για την πραγματική ελευθερία.

Για να απαλλαγούμε και να απαλλάξουμε. Αλλιώς, «θα κοιτάμε από γουρούνι σε άνθρωπο και από άνθρωπο σε γουρούνι, χωρίς καμία διαφορά...»

Για το BOOK TOUR, Καλυψώ Τόττη.

https://kalypsototti.blogspot.gr/

Πηγή εξωφύλλου του βιβλίου: Η Φάρμα των Ζώων-Τζόρτζ Όργουελ, εκδόσεις Γράμματα.

Πηγή εικόνας: https://www.picturemechanics.com/